जब याकको बथानमा देखियो 'वाइल्ड याक' (चुङ्बा शेर्पाको अनुभूति भिडियोमा)

A+ A A-

वाइल्डलाइफ फोटोग्राफर चुङ्बा शेर्पा यसै साता हुम्लाको लिमी भ्यालीमा फोटो खिचेर फर्किए । लिमी भ्याली नेपाल-चीन सीमामा पर्ने दुर्गम क्षेत्र हाे ।

११ दिने भ्रमणमा लिमी पुगेका शेर्पा खाली हात आउनुपरेन । दुर्लभ 'जङ्गली याक'को फोटो लिएर आए । यसअघि सन् २०१४ मा अनुसन्धानकर्ता नरेश कुसीको टोलीले ‘वाइल्ड याक’को फोटो खिचेका थिए । सोही फोटोलाई ५ रुपैयाँको नोटमा अङ्कित गरिएकाे थियो । कुसीकाे टिमले सन् २०१५, २०२०, २०२१ र २०२२ मा वाइल्ड याक साइटिङ गरेकाे थियाे । तर सन् २०१४ पछि वाइल्ड याककाे नयाँ तस्वीरचाहिँ आएकाे थिएन ।

८ वर्षपछि ६२ वर्षे शेर्पाले 'वाइल्ड याक'को उत्कृष्ट तस्वीर खिचेका हुन् । 'मेरो भाग्य भन्नुपर्छ, यति छोटो समयमा मैले जङ्गली याकलाई आफ्नो क्यामेरामा कैद गर्ने मौका पाएँ', शेर्पाले शिलापत्रसित भने ।

यसरी पुगे लिमी

केही महिनाअघि उनी फोटो खिच्नकै लागि तान्जेनिया पुगेका थिए । त्यहाँबाट फर्केलगत्तै शिलापत्रसितको संवादमा उनले लिमी भ्याली जाने योजना सुनाएका थिए । सोही घोषणाअनुसार अघिल्लो साता शेर्पा केही सहयोगीसहित लिमी भ्यालीका लागि निस्के ।

काठमाडौंबाट विमानमार्फत उनी नेपालगञ्ज गए । अनि सिमीकोट पुगेर दुई रात बसे । सिमीकोटबाट हेलिकोप्टरमा चढेर ४२०० मिटर उचाइमा रहेको थाक्ची पुगे । त्यहाँबाट नेपाल-चीन बोर्डर लाप्चा पुगेर रात बिताए । त्यसको भोलिपल्ट शाक्यखोला भन्ने ठाउँमा टेन्ट टाँगेर तीन रात बसे । यसै अवधिमा आफूले वाइल्ड याक भेटेको उनले बताए । त्यहाँ उनले तीन दिन पछ्याएर वाइल्ड याकको फोटो खिचेका हुन् ।

सुरुमा उनले करिब ३० मिटरको दूरीबाट खिचेका थिए । तर पछि १५ मिटरसम्म नजिक गएर खिचे । ४७२० र ४८०० मिटर उचाइमा पुगेर उनले वाइल्ड याकलाई आफ्नो क्यामेरामा कैद गरे । बस्नचाहिँ उनी ५१०० मिटरको उचाइमा पाल टाँगेर बसेका थिए ।

वाइल्ड याक र स्थानीय याक कसरी चिन्ने ?

याक र जङ्गली याक झट्ट हेर्दा उस्ताउस्तै देखिन्छन् । तर याकभन्दा जङ्गली याक आकारमा निकै ठूलो हुन्छ ।मध्यजाडोमा यो करिब ३ हजार मिटर भू-सतहमा झर्छ भने फागुन लागेपछि फेरि उचाइतिरै लाग्छ । ‘मैले जङ्गली याकबारे केही रिसर्च गरेको थिएँ । स्थानीय याकको बथानमा देखिनुअघि यसलाई सय/दुई सय मिटरको दूरीमा एक्लै देखेँ । पछि यो स्थानीय याकसँग मिसियो तर पछि छुट्टिएर गयो’, चुङ्बाले भने, 'मैले बुझेसम्म अब याे अर्काे वर्ष यसै समयसम्मका लागि स्थानीय याकसँग छुट्टिएकाे हाे ।'

उनले केही विज्ञलाई जङ्गली याकको फोटो पठाए । यो ‘वाइल्ड याक’ नै भएको पुष्टि भएपछि आफूले भाग्यमानी महसुस गरेको शेर्पाले बताए । कान र जिउका राैं हेरेर पनि स्थानीय याक र जङ्गली याक छुट्याउन सकिन शेर्पा बताउँछन् ।

झण्डै मार्‍यो

फोटो खिच्ने क्रममा आफूलाई वाइल्ड याकले आक्रमणको प्रयास गरेको शेर्पाले बताए । ‘म आफ्नो टिमबाट १५/२० मिटर अगाडि गएर वाइल्ड याकको तस्वीर खिच्दै थिएँ । करिब १५ मिटरको दूरीमा जङ्गली याक थियो । त्यसले मलाई देख्यो । र, आक्रमण गर्नेगरी मतिर आइलाग्यो । मैले क्यामेरा सम्हालेँ अनि उठेर पछाडि भाग्न थालेँ । म भाग्न थालेपछि वाइल्ड याक सतर्क भयो र रोकियो’, शेर्पाले सुनाए ।

लिमी भ्यालीमा अन्य जनावरको पनि तस्वीर खिच्ने उनको योजना रहेछ । तर मौसमको चुनौतीले गर्दा चाँडै फर्किनुपरेको शेर्पाले सुनाए । अब अर्को वर्ष उपयुक्त बेला पारेर फेरि लिमी भ्याली जाने उनको भनाइ छ । तत्काल भने उनी फोटो खिच्नका लागि तराइका जिल्लामा जाने योजनामा छन् । शुक्लाफाँटा राष्ट्रिय निकुञ्जमा पुगेर बाघको फोटो खिच्ने सोच छ । 'चाँडै त्यतातिर जानेछु । सकेसम्म अहिलेसम्म कसैले खिच्न नसकेको तस्वीर लिएर आउने छु', उनले सुनाए ।

यसअघि उनले तान्जेनिया पुगेर दुर्लभ सर्भल क्याटको तस्वीर खिचेका थिए भने नेपालमै दुर्लभ मानिने हिउँ चितुवाको उत्कृष्ट फोटो पनि खिचेका थिए । तीन दशकभन्दा बढी समय पाेट्रेट र ल्याण्डस्केप फाेटाेग्राफी गरेका ६२ वर्षे शेर्पा पाँच वर्षयता पूर्णतः वाइल्डलाइफ फोटोग्राफीमा सक्रिय छन् ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, असोज ८, २०७९ २०:५०