मैले आदर्श राजसंस्थाको कुरा गरेथेँ, पूर्वराजा त राजनीति पो गर्न थाले : कमल थापा (अन्तर्वार्ता)

मैले आदर्श राजसंस्थाको कुरा गरेथेँ, पूर्वराजा त राजनीति पो गर्न थाले : कमल थापा (अन्तर्वार्ता)

A+ A A-

गत मंसिरमा सम्पन्न राप्रपा महाधिवेशनमा अध्यक्ष हारेलगत्तै कमल थापाले यसको दोष निर्मल निवास (पूर्वराजपरिवार)लाई लगाए । नवनिर्वाचित अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देनसँग उनले यसबारे छानबिन गर्न बारम्बार माग गरे । तर, सुनुवाइ नहुने छाँट देखेपछि लाक्पा तामाङ संस्थापक रहेको राप्रपा नेपालमा गएर अध्यक्ष बनेका छन् । विगतमा राजावादी भनेर कहलिएका थापा नेतृत्वकाे यो पार्टीले राजतन्त्रको मुद्दा बोक्ने छैन । मुलुक निर्वाचनको सम्मुखमा छ । यस्तोमा थापा नयाँ राप्रपा नेपालका एजेण्डा के-के हुन्छन्, संगठन के हुन्छ भन्नेबारे थापासित गरिएको संक्षिप्त कुराकानीः

अब तपाईंको राजनीति, प्रवृत्ति कस्तो हुन्छ ?

२०६२/०६३ को राजनीतिक परिवर्तनपछि नेपालको राष्ट्रिय राजनीतिमा अलग पहिचान, फरक विचार र वैकल्पिक मार्गचित्रका साथ राप्रपा नेपालको स्थापना गरेका थियौँ । ०७३ सालदेखि हामी अलि अलमलियाैँ । बाटो बिरायौँ भन्दा पनि हुन्छ । पार्टी ठूलो बनाउने महत्त्वाकाङ्क्षामा हामीले कतिपय गलत निर्णयहरू पनि गर्‍याैँ । कतिपय असहज, अस्वाभाविक सम्झौताहरू पनि गर्‍याैँ । नियतिले हामीलाई पुरानै ठाउँमा ल्याइपुर्‍याएको छ । अब राप्रपा नेपाललाई हामीले पुनर्जागृत गरेका छौँ । यसलाई देशको अग्रणी शक्तिका रूपमा स्थापित गर्नका निमित्त हामी हरसम्भव प्रयास/संघर्ष गर्नेछौँ । जसले जे भने पनि म निष्ठाकाे राजनीति गर्ने मान्छे हुँ । यसप्रति दृढ रहनेछु ।

राप्रपा नेपाल भन्नासाथ राजतन्त्र सम्झिइन्थ्यो, अब के सम्झने ?

अब मैले नेतृत्व गरेकाे राप्रपाकाे मुख्य एजेण्डा हिन्दु राष्ट्र, सुशासन र समृद्धि हो । तत्कालीन प्राथमिकतामा राखेर केही महिनाभित्रै देशका सबै वडामा संगठन विस्तार गर्नेछाैँ । साथसाथै युद्धस्तरमा हामी स्थानीय चुनावको तयारी पनि गर्छौं । यसर्थ अब राप्रपा नेपाल अर्थात् हिन्दु राष्ट्रकाे हिमायती, सुशासन र समृद्धिकाे पक्षपाती ।

महाधिवेशनमा हारेलगत्तै पार्टी छोडेकाले तपाईंलाई अवसरवादी, पदलोलुप प्रवृत्तिको नेता भन्दैछन् त ?

कतिपयलाई त्यस्तो लागेको हुन सक्छ । जसलाई मेरो विचार, नेतृत्वमा आस्था र विश्वास छ, उहाँहरूले साथ दिनुहुन्छ । मलाई गहिरोसँग बुझ्ने मानिसले त्यस्तो पक्कै सोच्दैनन् । किनकि, मैले जे गरेँ, त्यसपछाडि कारण छ । र, यो कारण जनताको हितमा छ ।

पहिला राजतन्त्रको एजेण्डासहित जनतामा जानुभएको थियो । भोट हाल्ने जनता त पहिलाकै हुन् । अब त्याे पर्दैन भन्दै जाँदा जनताले पत्याऊलान् ?

हेर्नुस्, ०६३ सालमा शून्य अवस्थाबाट हामीले राप्रपा नेपाललाई अघि बढाएका हौँ । करिब ४/५ वर्षकै बीचमा नेपाली कांग्रेस र कम्युनिस्टपछिको तेस्रो शक्तिका रूपमा पार्टीलाई स्थापित गरायौँ । अहिले त तुलनात्मक रूपमा परिस्थिति पनि अनुकूल छ । खासगरी हिन्दु राष्ट्रको एजेण्डा अत्यन्तै तटस्थ छ । आगामी दिनमा हामीले भ्रष्टाचार नियन्त्रण र सुशासनलाई मुख्य एजेण्डाका रूपमा लिएर जान्छौँ । मलाई लाग्छ, आगामी क्रियाकलापबाट फेरि जनताको मन जित्न हामी सफल हुनेछौँ । विभिन्न कारणले गर्दा मेरोबारे आमजनमानसमा नकारात्मक छवि बन्न गएको छ । म आफ्नो कामबाट केही महिनाभित्रमै छवि सुधार्नेछु । जनताकाे मन जित्नेछु ।

तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रले प्रत्यक्ष शासन गर्दा तपाईं सिंगो पार्टीको निर्णयविपरीत राजालाई साथ दिने, गणतन्त्र स्थापनापछि पनि राप्रपाको दियोलाई निभ्न नदिएको नेता, राजसंस्थालाई चटक्कै माया मारेर बाटो किन मोड्नुभयो ?

हामीले जुन आधारभूत मान्यताका रूपमा एउटा आदर्श राजसंस्थाको परिकल्पना गरेका थियौँ । त्याे राजनीतिभन्दा माथि रहने राजसंस्था थियाे । तर, त्यो आधारभूत मान्यतामा नै आघात पुग्ने ढंगबाट जब काम भयो, त्यसलाई सुधार्न मैले पार्टीबाट हरसम्भव प्रयास गरेँ । तर, त्यसमा कुनै किसिमको सुनुवाइ नभएपछि, सैद्धान्तिक रूपमै विचलनको बाटोमा जान लागेपछि म त्योसँगसँगै जान सक्ने स्थिति भएन । त्यसैले मेरो आफ्नो मान्यतालाई जोगाउनका निमित्त पनि फरक ढंगबाट हिँड्न बाध्य भएकाे हुँ ।

भन्नेले त महाधिवेशनमा पराजित भएपछि तपाईं नै विचलित हुनुभयो भन्छन् । तपाईंलाई स्वार्थी राजनीतिज्ञ भन्दैछन् । तपाईं के भन्नुहुन्छ ?

नबुझ्ने मान्छेले यो कुरा भन्न सक्छन् । कतिपय पूर्वाग्रही सोचबाट आएका कुरा हुन् । पूर्वाग्रह राख्नेलाई त म के भन्न सक्छु र ? नबुझेर टिप्पणी गर्नेलाई चाहिँ म भन्छु, मैले परिकल्पना गरेको राजसंस्था भनेको सक्रिय राजतन्त्र होइन । सेरेमोनियल राजा हो । पार्टीको आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप गर्ने, त्यसमा पनि शतप्रतिशत राजावादी भएको पार्टीको आन्तरिक मामिलामा चलखेल गर्ने, क्रियाशील रहने, पार्टीभित्रको प्रजातान्त्रिक मूल्य र मान्यतालाई समाप्त पार्न खोज्ने । यस्तो राजसंस्थाको परिकल्पना मैले गरेको होइन । मैले जनताको माझमा गएर वकालत गरेको राजसंस्था पनि त्याे होइन । अहिले निर्मल निवासले सेरेमोनियल रूपमा संविधान र प्रजातान्त्रिक मूल्य र मान्यताभित्र हामी रहन तयार छैनौँ भन्ने ढंगबाट काम गरिसकेपछि मैले जनताको माझमा त्यही एजेण्डा बोकेर कसरी जाने ? त्यसैले यो मेरो अवसरवादी चरित्र होइन, सिद्धान्तप्रतिको निष्ठा हाे ।

तपाईंकै भाषामा 'निर्मल निवासको हस्तक्षेप' एकाएक देखिएको त पक्कै होइन होला नि ?

दुर्भाग्य के भने, यो १५ वर्षको बीचमा पनि मैले राजसंस्था वा निर्मल निवासलाई राम्रोसँग सम्झाउन, बुझाउन सकिनँ । अहिलेको नेपालमा सक्रिय राजतन्त्रको सम्भावना छैन । अहिले राजाले पार्टीको मामिलामा हस्तक्षेप गर्ने कुरा आउँदैन । प्रजातन्त्रलाई कमजोर बनाउने कुरा आउँदैन । यही कुरा यो बीचमा मैले सम्झाउन सकिनँ । यसलाई मैले आफ्नो कमजोरीका रूपमा लिएको छु ।

तपाईंकाे मतलब विगतमा पनि निर्मल निवासबाट हस्तक्षेप हुन्थ्यो ?

२०७४ सालमा पार्टी विभाजन गर्ने काममा निर्मल निवास नै सक्रिय भएको हो । राप्रपालाई बदनाम गर्ने, राप्रपाको जतिसक्दो चरित्रहत्या गर्ने आदि काममा पनि उहाँहरूले विभिन्न समूहलाई परिचालन गर्नुभयो । अहिले आएर पार्टीको आन्तरिक प्रतिस्पर्धामा नै हस्तक्षेप गर्नुभयो ।

यो १५ वर्षको बीचमा राजसंस्था वा राजाबाट पार्टीहरूसँग सम्बन्ध सुधार गर्ने, पार्टीहरूलाई राजसंस्थाप्रति सकारात्मक बनाउनुको सट्टा पार्टीहरूविरुद्ध नै विषवमन गर्ने काम भयो । प्रजातन्त्रमा पार्टीहरू असफल हुन सक्छन् । एउटा असफल हुँदा अर्को पार्टीलाई जनताले छानेर पठाउँछन् । पार्टी असफल भएर, नेता असफल भएर राजसंस्था आउने होइन नि । तर, योबीचमा राजसंस्था वा भनौँ, निर्मल निवासबाट जति पनि पूर्वराजाका अभिव्यक्ति, सन्देशहरू आए, जति गतिविधि त्यहाँबाट भइराखेका छन्, ती सबै पार्टीलाई चिढ्याउने, पार्टी-पार्टीबीचको सम्बन्ध बिगार्ने, आमजनतालाई नकारात्मक बनाउने मात्र काम भयो ।

प्रकाशित मिति: आइतबार, फागुन १, २०७८ १९:४७