कांग्रेस महाधिवेशनः भृकुटीमण्डपको 'समावेशी भित्तो' र सेल्फी राजनीति

A+ A A-

कतै नाचिरहेका । कतै चिच्याइरहेका । कतै ड्याङड्याङ डुङडुङ आवाज । अघिपछि भृकुटीमण्डपको फन पार्कको ‘फन’ भन्दा पनि ‘फन्नी’ थिए त्यहाँका दृश्य । नेपाली कांग्रेसको १४औँ महाधिवेशनको दृश्य हो यो ।

महाधिवेशनस्थलमा कोही भोट मागिरहेका थिए भने कोही सेल्फी । भृकुटीमण्डपआसपासका भित्ताहरू नेताहरूकका प्रचार सामग्रीले ढाकिएका थिए । यस्तो लाग्थ्यो भित्ताहरू पनि नेताहरूलाई मत मागिरहेका छन् । काठमाडौंका प्राय: भित्तादेखि पोलसम्म सबै माग्ने मात्र थिए । जता नजर डुलाए पनि मागेकै देखिन्थ्यो– ‘मलाई मत दिनुस् !’

माग्ने मामलामा शहरका भित्ता एकदमै समावेशी देखिए । खस आर्य, दलित, जनजाति, महिला, आदि सबैका लागि एकसाथ मत मागिरहेका थिए, भित्ताहरू ।

बागबजार, पुतलीसडकदेखि यता भद्रकालीसम्म मत मागिरहेका पोस्टरहरू छरपस्ट थिए । सडकभरी महाधिवेशका लागि बनाइएकका पर्चाहरू थिए । कार्यकर्ता पनि महाधिवेशनस्थलमा आफ्ना नेतालाई भोट माग्दै हल्लखल्ल गरिरहेका थिए । राष्ट्रिय सभागृहभित्र छिर्न लामबद्ध महाधिवेशन प्रतिनिधिहरू नेतृत्व चयन प्रक्रियामा सहभागी हुन आतुर देखिन्थे ।

सोमबारको लाइनको गति देख्दा बेलुकासम्म पनि मतदान गरेर सकिने छाँट थिएन । त्यस्तै भयो, राति अबेरसम्मै मतदाताहरू सभागृहअगाडि लामबद्ध थिए ।

मत खसाल्नुअघि लामबद्ध मतदाता फकाउन तल्लिन थिए उम्मेदवारहरू । दुई हात जोडेर उनीहरूले महाधिवेशन प्रतिनिधिलाई भोट हाल्न अनुरोध गरिरहे ।

मतदाता पनि के कम ? नेता भेट्नासाथ भनिहाल्थे – दाइ एक सेल्फी लिम् न ।

नेताहरू भित्रभित्रै त हैरान भइसके झैँ देखिन्थे । तैपनि सेल्फीमा नअटाइदिए कार्यकर्ताको मतभित्रै नअटिएला भन्ने पिर । नचाहेरै पनि मुसुस्क मुस्काउनैपर्‍यो । दायाँबायाँ, सिधा, माथि जताजता कार्यकर्ताको आदेश आउँछ मुन्टो घुमाउनैपर्‍यो ।

‘दाइ, जय नेपाल’ भन्दै भाइहरू आएपछि नेपालको जयको कामना पनि गर्नैपर्‍यो । देखावटी नै किन नहोस्, मुसुक्क मुस्काएर सेल्फीमा अटाइदिनै पर्‍यो ।

नेताहरूको अर्को दु:ख पनि रहेछ, दाइ भनेर आइसकेपछि भाइबहिनीलाई जसरी पनि चिनेको जस्तो गर्दिनुपर्ने बाध्यता । नत्र उसको भोटले पनि आफूलाई नचिन्देला भन्ने अर्को चिन्ता ।

जसरी हुन्छ, मतदाता रिझाउन सकेको ‘कला’ देखाउन नेताहरू उद्यत् थिए । जस्तो, महामन्त्रीका प्रत्यासी गगन थापा आउँदा शुभचिन्तकको सेल्फी मोह उत्कर्षमा पुगेको पाइयो । महामन्त्रीकै अन्य प्रतिस्पर्धी विश्वप्रकाश शर्मा, प्रदीप पौडेल आउँदा पनि कम्ती क्रेज थिएन ।

नेताहरू एक भोटको अपिल गर्दै प्रतिनिधिसम्म पुग्दा उनीहरूले पनि एक सेल्फीको डिमान्ड गरिहाल्थे । सेल्फी लिएपछि मुसुमुसु हाँस्दै आफ्नो बाटो लाग्थे । सम्भवत: त्यी फोटाहरू फेसबुकका खातामा जम्मा भइसके होलान् ।

अझ अर्बपति विनोद चौधरी आउँदा त उनका शुभचिन्तकको बाढी नै लाग्यो । मिडियासँग कुरा गर्नसमेत नदिएर कांग्रेस कार्यकर्ताले उनलाई घेरिहाले । बल्लतल्ल फुत्किएर छोटो प्रतिक्रिया दिन भ्याए, चौधरीले ।

नेताहरू मत माग्न आउँदा कार्यकर्ताहरूले एजेण्डा मागिरहेको पाइएन । बरु एक क्लिक सेल्फीमै उनीहरू रमाउँदै थिए । नेताहरूले उठाएका मुद्दामा भन्दा पनि एक क्लिक सेल्फीमै खुसी देखिन्थे । त्यसैले त अधिकांश कार्यकर्ताले नेताहरूको एजेण्डा र मुद्दाबारे नसोधेरै सेल्फीको अनुमति माग्दै बसे ।

नेताहरूलाई पनि एजेन्डा र विचार बनाउन किन दु:ख गर्नुपर्‍यो र ? एक क्लिक सेल्फीमा खुसी हुने कार्यकर्ता भएपछि अरु के चाहियो ? अनी यस्ता राष्ट्रिय दलको महाधिवेशनमा वैचारिकभन्दा पनि ‘फलानो दाइ, हाइहाइ’ टाइपको नाराले चर्चा पाउनु कुन नौलो कुरा भयो र ?

यसको मतलब सेल्फी लिनै हुँदैन भन्ने पनि हैन है । कार्यकर्ताले सेल्फी लिँदैगर्दा नेताहरूले बेहोरेका हैरानी देखेर ममा थोरै दया जागेको मात्र हो । कोरोनाको त्रास नै नसकिएको बेलामा मुख जोड्दै आइदिनु त भएन नि यार ! धन्न हाम्रा नेताहरू अनेक जोखिम मिलाएरै लिन सिपालु छन् ।

अरु त अरु, खाँदासम्म सुख पाएनन् नेताहरूले । उभिएरै किन नहोस्, दाइहरू नजिक उभिएर खाँदै गर्दाको फोटो लिनैपर्‍यो । बेलुका फेसबुकमा हाल्नैपर्‍यो– एकैछिन ... दाइ/दिदीसँग ।

'दाइ'सँग सेल्फी लिइरहेका एक जना 'भाइ'लाई सोधेँ, 'तपाईंलाई यी नेताले अब चिन्छन् त ? अनि यसरी ठेलाम्ठेल गरेर फोटो खिच्न किन मरिहत्ते गर्‍या ?'

उनका अनुसार गाउँदेखि महाधिवेशनमा सहभागी हुन आएकाहरूलाई सेल्फीले ठूलै अर्थ राख्दोरहेछ । केन्द्रीय तहको नेतासँगको फोटो देखाएपछि गाउँमा ‘पावरफुल’को ट्याग लाग्ने उनकोअनुभव रहेछ । अनी स्थानीय निर्वाचनमा थोरबहुत प्रभाव यस्ता कुराले राख्छन् रे ।

यस्तो लाग्थ्यो सेल्फीमा पनि भोट पो रहेछ । यता महाधिवेशनका प्रत्यासीले प्रतिनिधिलाई सेल्फी दिएर भोट हाल्न फकाइरहेका थिए । त्यहाँ सेल्फी लिनेले पनि फोटो देखाएर गाउँमा आफूलाई शक्तिशाली दाबी गर्ने रहेछन् ।

बरु नेताहरूले चुनाव जित्न आफ्नो नारा नै फेरिदिए के हुन्छ ? यो अनेकौँ दु:ख बेसाउनुभन्दा ड्याङ्ग भनिदिने– भोट दिनुस्, सेल्फी लिनुस् ।

अनि त कार्यकर्ता नि खुस्, नेतालाई नि सजिलो । अलिकति चिन्ता भनेको आफूलाई बौद्धिक दाबी गर्नेहरूको रह्यो । उनीहरूलाई पनि बाध्यता बुझाउन कहाँ गाह्रो छ र ? सबैले मिलाएर बुझिहाल्छन् नि– यहाँ यस्तै चल्छ साथी ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, मंसिर २८, २०७८ १७:५०