गुण्डा रोज राणाहुँदै प्युठानका सरोज थापा कसरी भए लुम्बिनीका मन्त्री ?

A+ A A-

लुम्बिनी प्रदेशमा मुख्यमन्त्री डिल्लीबहादुर चौधरीले सरकार गठनको ८ महिनापछि बल्लबल्ल दुई मन्त्री थपे- माओवादी केन्द्रकी कृष्णा केसी र कांग्रेसका सरोज थापा उर्फ रोज राणा ।

लामो समयसम्म सरकारलाई पूर्णता दिन नसकेकोमा यसै आलोचित मुख्यमन्त्री आफैँले भित्र्याएका एक मन्त्रीका कारण उनी थप विवादमा तानिएका छन् ।

प्युठानका रोजलाई मन्त्री बनाइएकोमा बाहिर मात्र होइन, कांग्रेसभित्रै असन्तुष्टि चुलिएको छ । २०३२ सालदेखि कांग्रेसी राजनीतिमा सक्रिय प्युठानका हुकुमबहादुर विष्टले कटाक्ष गर्दै भने, ‘सुदूरपूर्वका कांग्रेसीले चुनाव जित्दा सुदूरपश्चिमका कांग्रेसी खुसी हुँदै बधाई दिएको देखेथेँ, प्युठानकै केटो मन्त्री हुँदा प्युठानकै मान्छेले खै किन हो बधाई पनि दिएनन् !’

शपथग्रहणका बेला प्रहरी प्रशासनले समेत रोजलाई पूर्णतः बेवास्ता गरेजस्तो देखिन्थ्यो । स्रोत भन्छ, ‘कृष्णा केसीको विषयमा त्यस्तो लागेन । तर, रोज राणाको नियुक्ति प्रहरी प्रशासनलाई पनि मन नपरेजस्तो लाग्थ्यो, प्रहरीले उनलाई टोटल्ली इग्नोर गरेको थियो ।’

रोज लुम्बिनीको उद्योगमन्त्री त भई नै सके । तर, उनको नियुक्तिलाई लिएर मुख्यमन्त्री चौधरी र कांग्रेस नेतृत्वले एउटा पेचिलो प्रश्न बारम्बार वा सधैँ झेल्नुपर्नेछ- पुराना दलप्रति जनतामा निराशा र आक्रोश बढिरहेका बेला योग्य पात्र नै नभएजस्तो रोज राणालाई मन्त्री बनाउनैपर्ने के आइलाग्यो त्यस्तो ?

४१ वर्षे रोजको नियुक्ति विवादित बन्नुको एउटै कारण हो, उनको पृष्ठभूमि । र, त्यो पृष्ठभूमिभित्र अनेक घटना छन्, जसले रोजलाई कलाकर्मीदेखि गुण्डा नाइकेसम्म देखाउँछ । अझ भित्र पस्ने हो भने बिजनेस पार्टनरको सुराकी, गुण्डागर्दी, मानव बेचविखनसम्म घटना र अभियोग रोजसँग जोडिन्छन् ।

तर, कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवा र उनकी पत्नी आरजु राणासितको निकटता भजाएर, आफ्ना सबै आपराधिक पृष्ठभूमि छोपेर रोज शान्तिदेव बुद्धको भूमि लुम्बिनीको मन्त्री बन्न सफल भएका छन् । प्युठानका अर्का एक पुराना कांग्रेसी भन्छन्, ‘राजनीतिमा राजनीतिभक्त मात्र भएर नहुने रहेछ, दरबारभक्त, महारानीभक्त पनि बन्नुपर्ने रहेछ ।’

कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाकी पत्नी एवं कांग्रेस नेतृ आरजु राणासित सरोज थापा । तस्वीर सौजन्यः सरोज थापाको फेसबुकबाट ।

ती नेताको आशय आरजुकै निगाहमा रोजले अवसरहरू पाएको भन्ने हो । जबकि, पार्टीमा रोजले भन्दा ज्यादा योगदान गरेका योग्य नेताहरूको कमी छैन ।

केही वर्षअघिसम्म रोज ‘गुण्डा’ कै रूपमा कुख्यात थिए । प्रहरीले उनलाई ‘क’ श्रेणीको गुण्डाको सूचीमा राखेको थियो, जसमा हाल गण्डकीका मन्त्री दीपक मनाङेदेखि कांग्रेसकै गणेश लामासम्म थिए । आफ्नै पार्टनरहरूको सुराकी गरेर प्रहरीसँग उनले आफ्नो ज्यान जोगाएका थिए । दिनेश अधिकारी उर्फ चरीबारे सूचना दिने राणा नै थिए भनेर त्यसबेलाका प्रहरी अधिकारीले मिडियामा भनेका थिए ।

नाम र बदनाम

चलचित्र क्षेत्रमा उनको योगदान अवश्य छ तर रोजले चलचित्रकै आवरणमा अवैध धन्दादेखि गुण्डागर्दीसम्म गरे । गुण्डाहरूसँग संगत र कारोबारीय लफडामाझ २०७३ सालमा रोजमाथि खुकुरी प्रहार भएको थियो ।

रोजका बुबा हुन् खडगबहादुर थापा, जो ट्रेड युनियन कांग्रेस प्युठानका संस्थागत अध्यक्ष हुन् । पेसाले उनी शिक्षक थिए । उनका दाजु रामचन्द्र थापा राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीमा अस्था राख्थे । रामचन्द्रका छोरा मणि थापा र उनका भाइ माओवादी भए । रामचन्द्र र खड्गबहादुरको परिवारबीच राम्रो सम्बन्ध थिएन । पार्टीगत भिन्नताले पारिवारिक द्वन्द्व झन् बढाएको थियो । त्यसैबीच, तत्कालीन शाही नेपाली सेनाद्वारा मणि थापाका भाइ मारिए । २०५८ सालमा सुराकी गरेको आरोपमा खड्गबहादुरको परिवारलाई निकालेर माओवादीहरूले घरमा आगो लगाइदिए ।

त्यसअघि नै काठमाडौं आएर आरआर क्याम्पसमा पढिरहेका थिए, खडगबहादुरका कान्छा छोरा सरोज थापा । माओवादीका कारण विस्थापित भई खडगबहादुरको परिवार कपिलवस्तुको चन्द्रौटामा बसाइँ सर्‍यो ।

सरोजलाई काठमाडौंमा समेत माओवादीबाट डर थियो । यहाँ पनि आफूलाई खतरा भएपछि भागेर उनी भारतको गोवासम्म पुगेका थिए ।

अनि भिनाजुको भाइ बने- ‘स’रोज राणा

उनकी दिदी सोफियाको विवाह काठमाडौंमा राणा परिवारमा भएको थियो । त्यसैले माओवादीको निसानाबाट जोगिन सरोजले भिनाजुको भाइ बनेर परिचय बदले- आफ्नो वास्तविक नामबाट ‘स’ निकालेर रोज मात्र राखे अनि थापा हटाएर राणा बनाए । कांग्रेस नेतृ आरजुसँग पनि उनले राणाकै साइनो जोडेर निकटता बढाएको बताइन्छ ।

गोवाबाट फर्केपछि रोज राणा बनेर उनले सप्तकोशी दोहोरी साँझ किने । रात्रिकालीन व्यवसायमा उनीमाथि मानव बेचबिखनजस्तो गम्भीर आक्षेप लागेको थियो । १८ वर्षमुनिका किशाेरी ल्याएर नग्न नृत्य गर्न लगाएको आरोपमा २०६६ सालमा उनी प्रहरीको खोजी सूचीमा परे । तत्कालीन एक प्रहरी अधिकृतका अनुसार, काठमाडौंमा यसरी नग्न नृत्य गराउने रोज एक्ला कारोबारी थिए, जसलाई त्यसबेलाका केही गुण्डाहरूको साथ थियो ।

पछि उनी आफैँले प्रहरीसामु आत्मसमर्पण गरे । मानव बेचबिखनको आरोपमा उनी ६ महिना जेल बसेर निस्केका थिए । उनी जेलभित्रै भएका बेला दाजु सञ्जय सडक दुर्घटनामा परी बिते तर सरोज जेलमा भएकाले काकाका छोराले दागबत्ती दिएका थिए ।

मानव बेचबिखन मुद्दाबाट पछि उनले सफाइ त पाए तर, त्यसपछि पनि उनले बारम्बार सार्वजनिक मुद्दा खेपेका थिए । उनको दाबीअनुसार, तत्कालीन डीआईजी रमेश खरेलले उनीसँग व्यक्तिगत इगो साँधेका थिए । यद्यपि, उनको पृष्ठभूमि केवल एउटा घटनासँग मात्र जोडिएको छैन । चलचित्रमा निर्माता हुँदा आफ्नो फिल्म खेल्न नमान्ने कलाकारलाई धम्क्याउने गरेको आरोपसमेत उनलाई लागेको थियो ।

गुण्डाहरूको सफाया गर्न प्रहरीले अभियान चलाएपछि थापाले राजनीतिको छाता ओढेको बताइन्छ । यद्यपि, उनी आफूले विद्यार्थीकालदेखि नै राजनीति गरेको दाबी गर्छन् । उनी नेविसंघ प्युठानको उपाध्यक्ष, तरुण दलको केन्द्रीय सदस्यहुँदै पार्टीको प्युठान ख क्षेत्रीय सभापति एवं महाधिवेशन प्रतिनिधि भएका थिए । आधा दर्जनजति चलचित्र बनाएका, केही चलचित्रमा अभिनय गरेका उनी निर्माता संघको केन्द्रीय उपाध्यक्षसम्म भएका थिए ।

रात्रिकालीन व्यवसाय, गुण्डागर्दी गर्दागर्दै उनी चलचित्र क्षेत्रमा लागेका थिए । एक अन्तर्वार्तामा उनले भनेका थिए, ‘रोज राणा नाम मलाई फाप्यो । यसले मलाई जीवन दियो ।’

तर, लुम्बिनी प्रदेशको उद्योग, वाणिज्य, श्रम तथा यातायातमन्त्री हुँदा उनले रोज राणा पहिचान लुकाए र सरोज थापा नै बनाए । जबकि, प्युठान १ (ख) को चुनावमा उनले रोज राणाकै लागि भोट मागेका थिए ।

‘पार्टीले हामीलाई पनि पाठ सिकाएको छ, पद र अवसर चाहिए एक्लै र रित्तो हात लिएर भेट्न नआऊ, महँगा सामान र जत्था लिएर आऊ’, प्युठानका पूर्व जिल्ला सभापति विष्टले भने ।

गुण्डा पार्टनरको सुराकी र आक्रमण

२०७० तिर काठमाडौं ‘गुण्डामय’ बनिसकेको थियो । अपराध कर्मअनुसार प्रहरीले गुण्डाहरूको श्रेणी बनाएको थियो । ‘क’ श्रेणीका गुण्डालाई सिध्याउन अघोषित इन्काउन्टर अभियान चलाइयो । २०७१ सालमा रमेश बाहुन समातिए । उनको इन्काउन्टर रोकेको भन्दै रोजले नै दिनेश अधिकारी उर्फ चरीलाई काठमाडौं बोलाए तर, प्रहरीसँग जोगिन रोजले चरीको सुराकी गरिदिए र चरी मारिए । रोज र चरी एक अर्कालाई ‘मालिक’ भनेर बोलाउँथे । सुरुमा काभ्रेली समूहसँग मिलेर काम गरिरहेका रोज पछि चरी समूहसँग मिलेका थिए । तत्कालीन एक प्रहरी अधिकारीका अनुसार, उनीहरू थापाका व्यावसायिक साझेदार पनि थिए ।

२०७३ सालमा आरआर क्याम्पसअगाडिको सेन्ट्रल क्याफेमा रोजमाथि खुकुरी प्रहार भयो । उनको दाहिने पाखुरा गहिरोसँग काटिएको थियो । आक्रमणकारीले उनको हत्या गर्ने योजनामै हमला गरेका थिए, तर टाउकामा ताकेर हानिएको खुकुरी पाखुराले छलेर रोज बच्न सफल भए ।

घटनापछि भक्तपुरका मोटे भनिने विवेचन प्रजापति र धादिङका ‘कटुञ्जे’ भनिने सूर्य लामा पक्राउ परेका थिए । चरी मारिएपछि रोजले काभ्रेका जोधा भनिने रत्न लामासँग मिलेर नग्न डान्सबार चलाउँथे । तर, हरहिसाबजति एक्लै कुम्ल्याएपछि रत्नसँग उनको दुस्मनी भयो । रोजलाई खुकुरी हान्ने दुवै जनाले प्रहरीसामु आफूहरूलाई रत्नले नै सुपारी दिएको बताएका थिए ।

'अर्को कुरा, उनको विषयमा लेख्दा कतैकतै २००७ सालको जनक्रान्तिका धर्मबहादुर थापाको नाम पनि जोडेको पाएको छु । केहीले लेखेका रहेछन्- धर्मबहादुर रोजका हजुरबुबा हुन् भनेर । यो सत्य होइन, धर्मबहादुर दाङका हुन् । उनीहरूको गोत्रै फरक हो । आफ्नो पृष्ठभूमि चोख्याउन दाङका धर्मबहादुर थापालाई जोड्नु किमार्थ उचित होइन’, हाल कांग्रेस महासमिति सदस्य रहेका हुकुमबहादुरले शिलापत्रसित भने ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, पुस १०, २०८० १८:४८