जातीय मुद्दा बोकेर उदाएका मन्त्री कुमार खड्का बर्खास्तीको अन्तर्कथा

A+ A A-

गण्डकी प्रदेशका मुख्यमन्त्री कृष्णचन्द्र नेपाली पोखरेलले मंगलबार भौतिक पूर्वाधार, शहरी विकास तथा यातायातमन्त्री कुमार खड्कालाई बर्खास्त गरे ।

आगामी चुनावमा गठबन्धनकै उम्मेदवारलाई हराउन कस्सिएको आरोप लागेका कांग्रेस नेता खड्कालाई मुख्यमन्त्री पोखरेलले त्यही कारण बर्खास्त गरेका हुन् । बर्खास्तगीपछि खड्का सम्पर्कविहीन छन् ।

आफूले टिकट नपाएपछि उनले कास्की २ (ख)का उम्मेदवार विन्दुकुमार थापालाई हराउन भूमिका खेलेको चर्चा कास्कीमा रहँदै आएको थियो । बर्खास्तीसँगै त्यो आरोपलाई बल मिलेको छ ।

खड्का जातीय मुद्दा उठाएर उचाइमा पुगेका व्यक्ति हुन् । कुनैबेला कांग्रेस रहेका उनले पहिलो संविधानसभापछि जातीय राजनीति सुरू गरेका थिए । क्षत्री समाज नेपालको अध्यक्ष हुँदै उनले अखण्ड पार्टी नेपाल बनाए । त्यही पार्टीले उनको राजनीतिक यात्रा उकालो लगायो । ९ वर्षमा उनले संघ र प्रदेशको गरेर तीन वटा मन्त्रालय सम्हाल्न अवसर पाए ।

खड्का नेतृत्वको उक्त पार्टी विशेषतः क्षत्री समुदायको पक्षमा वकालत गर्न गठन भएको थियो । अर्को मुद्दा मुलुकलाई टुक्राटुक्रा पार्नु हुँदैन भन्ने थियो । २०६४ सालको पहिलो संविधानसभा विघटन र दोस्रो चुनावको अन्योल रहँदा खड्का नेतृत्वको पार्टीले जातीय–क्षत्रीय संघीयताको विरोध गर्थ्यो ।

क्षत्री समुदायको हकहित र संघीयताविरोधी आन्दोलनको मोर्चा सम्हालेका खड्का संघीयतापछि जन्मिएको प्रदेश सरकारको लाभ लिन सफल भए । गण्डकी प्रदेशसभा सदस्य बनेका उनी प्रदेशको शिक्षा र भौतिक पूर्वाधारमन्त्री बनेर बिदा भएका छन् ।

दोस्रो संविधानसभामा समानुपातिकबाट संसद छिरेका खड्का २०७३ सालमा पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारमा महिला, बालबालिका तथा समाज कल्याणमन्त्री भएका थिए ।

कांग्रेसमा अवसर नै अवसर

प्रभावशाली व्यक्तित्व, स्पष्ट वक्ता र काम फत्ते गरेरै छोड्ने स्वभावका खड्का राजनीतिक क्रियाकलापमा चतुर मानिन्छन् । उनको जन्म २०२५ साल साउन १७ मा पोखराको बाटुलेचौर, अमरदीपमा भएको हो । सुरुवातमा कांग्रेस राजनीति गरेका खड्का क्षत्री समाज नेपाल हुँदै अखण्ड नेपाल पार्टी बनाएर त्यता सक्रिय थिए ।

स्कुले शिक्षा बाटुलेचौरकै विन्ध्यवासिनी माविबाट सकेपछि उच्च शिक्षाका लागि उनी २०४३ सालमा पश्चिमाञ्चल इञ्जिनियरीङ अध्ययन संस्थानमा भर्ना भए । त्यहाँ नेविसंघको सभापति रहेका उनी २०४४ मा स्ववियु निर्वाचनमा सभापति बने । अध्ययनसँगै राजनीतिमा होमिएका खड्का डिप्लोमा इन इलेक्ट्रिकल इञ्जिनियर सकेपछि थप अध्ययनका लागि सन् १९९७ मा बेलायत पुगे ।

त्यहाँको ग्रिनवीच कलेजमा उच्च शिक्षा हासिल गरेपछि उनी सन् २००५ मा नेपाल फर्के । उनी पोखरामा रहँदा २०६२/६३ को आन्दोलनमा होमिए । ७ वर्षसम्म क्षत्री समाज नेपालको महासचिव रहेका उनी आफ्नै पहलमा अखण्ड नेपाल पार्टी स्थापनासँगै २०७० साल पार्टी अध्यक्ष भए । ९ जेठ २०७० मा पार्टी निर्वाचन आयोगमा दर्तासँगै १३ जेठमा काठमाडौंको टुँडिखेलबाट पार्टी स्थापनाको घोषण गरिएको थियो ।

उनी २०७३ साल माघमा तत्कालीन पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारमा महिला बालबालिका तथा समाजकल्याणमन्त्री बने । त्यतिबेला ३७ हजार ८ सय मत ल्याएको अखण्ड नेपाल पार्टीबाट उनी समानुपातिक सांसद बनेका थिए ।

खड्काले २०७४ साल २९ असोजमा उक्त पार्टीलाई कांग्रेसमा विलय गराएका थिए । त्यसपछि कांग्रेसबाट गण्डकी प्रदेशसभा सदस्यको समानुपातिक सूचीमा अटाए । खड्का प्रतिपक्षमा हुँदा संसदमा विषयवस्तुमा खरो प्रस्तुत गर्ने सांसदका रूपमा चिनिन्थे । उनी संसदको लेखा समितिको सभापति थिए ।

२९ जेठ २०७८ मा सरकार बनेपछि खड्काले सुरूमा शिक्षा मन्त्रालय सम्हालेका थिए । त्यतिबेला भौतिक मन्त्रालयमा गठबन्धनका अरू दलको पनि दाबी थियो । गत वर्ष ८ साउनमा उनले भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालयको जिम्मा पाए । त्यसपछि प्रदेशसभामा समानुपातिकबाट सांसद बनेर छिरेका उनी प्रदेशमा गठबन्धनको सरकार बनाउन सक्रिय भएर लागेका थिए ।

‘अवसरवादी’को ट्याग लागेका खड्काले कांग्रेस प्रवेश गरेको छोटो समयमै अवसर नै अवसर पाए । प्रतिपक्षमा हुँदा संसदीय समितिको सभापति भए भने सत्तामा आउँदा आकर्षक भौतिक पूर्वाधार मन्त्रालय पाए ।

यातायातमन्त्री हुँदा उनले ट्रायल पास भएको १० मिनेटमै एक वर्षे परीक्षणकालीन लाइसेन्स दिने कामको थालनी गरेका थिए । अहिले त्यो लाइसेन्स लिन दुई हप्ता कुर्नुपर्छ । अर्थात् उनी आफैँले सुरू गरेको काम दीर्घकालीन हुन सकेन ।

अर्को, प्रदेश सरकारको बजेटमा हालीमुहाली गरेको आरोप पनि खड्कामाथि छ । प्रदेश सरकारको चालु आर्थिक वर्ष २०७९/८० को बजेटमा आफ्नै वडामा मात्र २५ करोड रूपैयाँका योजना पारेपछि आलोचित बनेका थिए ।

खड्का र उनले अहिले हराउन लागेका नेता विन्दुकुमारबीच कास्कीमा टकराव छ । को उपल्लो तहमा जाने भन्नेमा प्रतिस्पर्धा दुवैमा रह्यो । सभापति शेरबहादुर देउवाले थापालाई च्यापेपछि उनी के गर्छन् भन्ने धेरैको आशंका थियो । जातीय मुद्दा बोकेर उदाएका खड्काले आफ्नै उम्मेदवार हराउन लागेपछि सायदै अब कांग्रेसबाट अवसर पाउने छन् ।

खड्काले यो चुनावमा टिकट पाउन सभापतिलाई दबाब दिन गत भदौमा पोखरामा आफू समर्थकको भेला गरेका थिए । उनले आफूले प्रतिनिधिसभा जित्न नसक्ने र प्रदेशसभाको टिकट नपाए राजनीति नै सकिने चिन्ता जनाएका थिए । टिकट नपाएको रिसमा आफ्नै उम्मेदवारलाई हराउन भूमिका खेल्दै आएको आरोप उनीमाथि छ । जुन उनको राजनीतिक जीवनमा घातक साबित भयो ।

प्रकाशित मिति: मंगलबार, कात्तिक २९, २०७९ १८:२७