कास्कीमा गठबन्धनका दुई चुनौतीः पहिलो ‘टुरिष्ट उम्मेदवार’, दोस्रो बागी

A+ A A-

कास्कीमा प्रतिनिधिसभामा ३ र प्रदेशसभामा ६ गरेर ९ निर्वाचन क्षेत्र छन् । तीमध्ये प्रतिनिधिसभामा गठबन्धनबाट नेपाली कांग्रेस, माओवादी केन्द्र र नेकपा एकीकृत समाजवादीले एक-एक सिट बाँडेका छन् । प्रदेशसभामा भने कांग्रेस र माओवादीले बराबर ३-३ सिट पाएका छन् ।

टिकट पाएका माओवादीका चारमध्ये तीन जना ‘टुरिष्ट उम्मेदवार’ हुन् । कास्कीमा गठबन्धनका ९ मध्ये चार उम्मेदवार आफ्नो नभई अर्कै क्षेत्रबाट चुनाव लड्दै छन् र उनीहरूले आफैँलाई भोट हाल्न पाउने छैनन् । यसरी अर्कै क्षेत्रका उम्मेदवारलाई टिकट दिएर लडाउनुको मुख्य कारण गठबन्धनभित्रको सिट भागबण्डा हो ।

आफैँलाई भोट हाल्न नपाउनेहरू

पछिल्लो ५ वर्ष प्रदेशसभा सदस्य भएको अनुभव बटुलेका दीपक कोइरालाले आफैँलाई मत हाल्न पाउने छैनन् । माओवादी केन्द्रका नेता कोइराला सत्तारुढ गठबन्धनबाटै कास्की १ (१) मा उम्मेदवार छन् ।

पोखरा १४ का उनको निर्वाचन क्षेत्र कास्की १ (२) मा पर्छ । मतदाता नामावली अर्कै क्षेत्रमा भएकाले कोइरालाले आफैँलाई मत हाल्न पाउँदैनन् । उनको मतदाता नामावली कास्की १ (२) को रामेश्वरी मावि मझेरीपाटनमा पर्छ ।यसअघि २०७४ सालको निर्वाचनमा तत्कालीन वाम गठबन्धनका उम्मेदवार कोइराला कास्की १ (१) बाटै विजयी भएका थिए । कोइरालाको प्रतिस्पर्धा २०७४ सालको चुनाव प्रचारमा साथसाथ हिँडेका एमाले नेता खगराज अधिकारीसँग हुँदैछ ।

कास्की २ मा गठबन्धनबाट एकीकृत समाजवादीका श्रीनाथ बराल उम्मेदवार छन् । उनले पनि आफूलाई मत हाल्न पाउँदैनन् । किनकि कास्की २ बाट उठेका उनको निर्वाचन क्षेत्र कास्की १ हो । पोखरा महानगरपालिका १३ अमलाचौरका बरालले एकीकृत समाजवादीको भागमा कास्की २ परेपछि त्यहाँबाट टिकट पाएका हुन् । बरालले मतदान गर्ने केन्द्र रतन पाण्डे मावि कास्की १ (२) मा पर्छ ।

गठबन्धनका अन्य दलको टेको लागेर जित्ने आस गरेका बराललाई त्यति सहज छैन । उनको प्रतिस्पर्धी नेकपा एमालेकी विद्या भट्टराई हुन् । यसअघि २०७६ सालमा जितेकी उनी आफ्नो क्षेत्रमा लोकप्रिय त छँदै छिन् अर्कै क्षेत्रको उम्मेदवार प्रतिस्पर्धी भएर आउँदा झनै सहज भएको छ ।

कास्कीमा अर्का टुरिस्ट उम्मेदवार हुन्, विश्वप्रकाश लामिछाने । गठबन्धनबाट कास्की २ (१) मा उम्मेदवार रहेका माओवादीका लामिछानेले पनि आफैँलाई मत हाल्न पाउने छैनन् । लामिछानेको ठेगाना पोखरा-१०, गोरखा लाइन हो । उनको मतदाता नामावली कास्की १ (२) मा पर्ने कालिका मावि मतदान केन्द्रमा छ ।

उनको प्रतिस्पर्धी एमाले केन्द्रीय सदस्य भीम कार्की हुन् । कार्की पोखरा-३३ का बासिन्दा हुन् र आफ्नै क्षेत्रबाट चुनाव लड्दै छन् । अर्को क्षेत्रको उम्मेदवार प्रतिस्पर्धामा रहेकाले कार्कीलाई पनि केही सहज हुनसक्छ । गठबन्धनबाटै उम्मेदवार रहेका दुर्गादत्त भण्डारीले पनि आफूलाई मत हाल्न पाउने छैनन् । माओवादी नेता भण्डारी कास्की ३ (१) मा उम्मेदवार छन् । तर, उनको क्षेत्र कास्की ३ (२) हो । भण्डारीको मतदाता नामावली कास्की ३ (२) को माछापुच्छ्रे मावि ढिकुरपोखरीमा छ ।

भण्डारीको प्रतिस्पर्धी एमाले नेता गणेशमान गुरुङ छन् । उनी आफ्नै निर्वाचन क्षेत्र पर्ने माछापुच्छ्रे गाउँपालिका-७, झोंग्रेका स्थानीय हुन् । ‘टुरिष्ट उम्मेदवार’ भण्डारीलाई पार्टीभित्रैबाट असहयोग हुने सम्भावना छ । किनकि टुरिष्ट उम्मेदवार ल्याएको भन्दै कास्की ३ (१) का माओवादी नेता–कार्यकर्ता असन्तुष्ट छन् । भण्डारीले टिकट पाएपछि माओवादीको कास्की ३ (१) का ३७ जना नेता-कार्यकर्ताले जिम्मेवारीबाट राजीनामा दिएका थिए ।

अर्कै ठाउँको व्यक्ति उम्मेदवार हुँदा एमालेलाई केही सहज हुने सम्भावना रहन्छ । तर, गठबन्धनका नेताहरू एक ठाउँको नेता अर्को ठाउँमा उठे पनि त्यसले फरक नपर्ने दाबी गर्छन् । एकीकृत समाजवादी कास्कीका उपाध्यक्ष पूर्ण लामा कास्कीकै भूगोलमा रहेर काम गरेका नेताहरू उम्मेदवार भएकाले मतपरिणाममा फरक नपर्ने बताउँछन् । ‘उम्मेदवारहरू सामाजिक, राजनीतिक रूपमा स्थापित नेता हुनुहुन्छ । कास्कीमै काम गरेको नेता हुनुहुन्छ,’ उनले शिलापत्रसँग भने, ‘कास्कीमा पहिले चारवटा निर्वाचन क्षेत्र थियो । अहिले तीनवटा छ । जनस्तरमा त्यस्तो बाहिरबाट आएको भन्ने टिप्पणी छैन ।’

बलिया बागी

कास्कीमा गठबन्धनलाई अर्को मुख्य चुनौती यहाँ बागी दिएका दुई उम्मेदवार छन् । कास्की कांग्रेसका पूर्वसभापति महादेव गुरूङले कास्की २ मा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका छन् । उक्त क्षेत्रमा सत्तारुढ गठबन्धनबाट श्रीनाथ बराल उम्मेदवार छन् ।

गठबन्धन उचित नभएको र त्यसैको विरोधमा आफूले उम्मेदवारी दिएको महादेवले बताउँदै आएका छन् । गठबन्धनको विरोधमा रहेका कांग्रेस, माओवादीका नेता–कार्यकर्ता, महादेवसँग संगत भएका कांग्रेसका पुराना नेता–कार्यकर्ताले श्रीनाथलाई नभई महादेवलाई साथ दिने सम्भावना छ । ‘जनतामा गठबन्धनप्रति कति आक्रोश छ भन्ने घरदैलोमा देखेँ,’ उनले थपे, ‘मेरो नेतृत्वमा पोखरा–पामे बाटो खनियो । मैले कास्कीका लागि गरेको काम जनताले देखेका छन् । त्यो नै मेरो जित्ने आधार हो ।’

गठबन्धनलाई अर्को चुनौती कास्की ३ मा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएकी अनिता भुत्र्याल हुन् । कास्की ३ मा सत्तारुढ गठबन्धनबाट माओवादी केन्द्रीय सदस्य एवं गण्डकीका अर्थमन्त्री रामजीप्रसाद बराल उम्मेदवार छन् । अनिता शहीदपुत्री हुन् । उनलाई शहीद परिवार, जनयुद्धपीडितले सहयोग गर्ने सम्भावना छ । उनले ती मत काट्दा माओवादी उम्मेदवार बराललाई फाइदा पुग्ने छ । शहीद, बेपत्ता, घाइते परिवारको वास्ता नगरेकाले आफूले विद्रोह गरेको उनी बताउँछिन् । ‘यो विषय पटकपटक अध्यक्ष कमरेडलाई पनि भनेकी हुँ । तर सुनुवाइ भएन,’ भुत्र्यालले शिलापत्रसँग भनिन्, ‘मलाई अध्यक्षदेखि यहाँका नेताहरूको फोन आएको थियो । तर म अब पछि हट्दिनँ । अंकगणित जे भए पनि चुनाव लड्छु ।’

कास्कीमा एमालेबाट बागी उम्मेदवार छैनन् । पार्टीभित्रको आन्तरिक समस्या मिलाएर गए र बागी उम्मेदवारले गठबन्धनको मत काट्दा एमालेलाई फाइदा पुग्ने छ । बागी उम्मेदवारलाई गठबन्धनका नेताले ठूलो समस्या मान्दैनन् । उपाध्यक्ष लामा ‘बागी उम्मेदवार’ले असर नगर्ने गरी तयारी भइरहेकाले मतपरिणाम गठबन्धन अनुकूलकै आउने दाबी गर्छन् । कास्कीमा कुल २ लाख ९१ हजार ५६८ मतदाता छन् । कास्कीका ३ प्रतिनिधिसभा निर्वाचन क्षेत्रमा ४६ र ६ प्रदेशसभा क्षेत्रमा ४५ जना उम्मेदवारबीच प्रतिस्पर्धा हुँदैछ ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, कात्तिक १८, २०७९ १५:०१