नेपाली फिल्ममा महिलाको चित्रण किन पूर्वाग्राही : स्वस्तिमा खड्का (भिडियो अन्तर्वार्ता)

नेपाली फिल्ममा महिलाको चित्रण किन पूर्वाग्राही : स्वस्तिमा खड्का (भिडियो अन्तर्वार्ता)

A+ A A-

अभिनेत्री अथवा भनौँ हिरोइन भन्नेबित्तिकै हामीलाई एउटा ठेट चरित्र मानसपटलमा आउँछ । एकदमै राम्री, मीठो बोल्ने मृदुभाषी, लजालु, नाच्न जान्ने, कोमल तर कमजोर, शक्तिशाली पुरुषको आडभरोसा खोजिरहने, धनसम्पत्तिप्रति लालायित...। अक्सर नेपाली फिल्मले महिलालाई थमाइदिएको चरित्र हुन् यी । नेपाली फिल्मले उसलाई जहिल्यै पनि एउटा आकर्षणको वस्तु बनाइदिएको छ । महिलालाई जहिल्यै पनि सहायक पात्रको रूपमा मात्रै निर्माण गरिएको देखिन्छ ।

महिला पात्र पनि फिल्मको कथानकतालाई हाँक्ने प्रमुख पात्र हुन सक्छ भन्ने परिकल्पना नै गरेको देखिँदैन । महिलाको पात्रतालाई मात्रै होइन, स्वयम् महिलालाई पनि नेपाली फिल्म सुरक्षित ‘करियर’ हो कि होइन भन्ने पनि प्रश्न तेर्सिएको छ । महिलाका लागि फिल्मक्षेत्र बढीमा ४/५ वर्षका लागि हो भनेर आयु नै तोकिएको छ, अघोषित रूपमा ।

महिलालाई दिइने तलब, सुरक्षाबारे पनि यदाकदा प्रश्नहरू उठ्छन् । तर, ती प्रश्न पानीको फोका बनेर उठ्न नपाई बिलाएको देखिन्छ । चाहे, त्यो हालै चर्चामा आएको कलाकार मिरुना मगरको केस होस् या साम्राज्ञी राज्यलक्ष्मी शाह । महिला भएकै कारण नेपाली फिल्मक्षेत्रमा एउटा कलाकारले भोग्नुपरेको दुःख के हो ?

के साँच्चै नेपाली सिनेमाले महिला कलाकारलाई चरित्रको रूपमा हुर्कन दिएको छैन ? समग्रमा नेपाली फिल्मले महिलाको चरित्रलाई कसरी उभ्याएको छ ?

त्यति मात्रै होइन, मिडिया स्वयम्‌ले पनि महिला कलाकारहरूलाई ‘गसिप’केन्द्रित प्रश्नहरू मात्रै तेर्स्याइरहन्छ । मिडिया स्वयम् पनि पूर्वाग्रही देखिन्छ । ‘तपाईंको झोलाभित्र के छ ?’, ‘कस्तो खालको पर्फ्युम लगाउनुहुन्छ ?’, ‘मेकअपमा कति खर्च गर्नुहुन्छ ?’ ‘कोसँग अफेयरमा हुनुहुन्छ’ जस्ता अन्टसन्ट प्रश्नहरू सोध्ने गरिन्छ, जबकि पुरुष कलाकारलाई यस्ता प्रश्न विरलै सोधिन्छ । किन महिला कलाकारलाई सोधिने प्रश्न नै गसिप र विवादमा मात्रै सीमित हुन्छन् ? महिला कलाकारलाई बौद्धिकता अभ्यास गर्ने प्रश्न किन गरिँदैन ?

यी र यस्तै विषयमा केन्द्रित रहेर अभिनेत्री स्वस्तिमा खड्काले आफ्नो अनुभवका आधारमा नेपाली फिल्म उद्योगमाथि टिप्पणी गरेकी छन् । यद्यपि पछिल्लो समय महिलालाई कलाकारको रूपमा प्रस्फुटन हुने माहौल सिर्जना गर्न स्वयम् कलाकार र निर्देशक पनि लागिपरेको उनको तर्क छ ।

विगत ७ वर्षदेखि स्वस्तिमा नेपाली फिल्म उद्योगमा क्रियाशील छिन् । सन् २०१५ मा होस्टल रिटर्नबाट डेब्यु गरेकी स्वस्तिमाले छक्का पञ्जा, नाइँ नभन्नु ल– ५ जस्ता ‘कमर्सियल’ चलचित्रका साथसाथै ‘बुलबल’ र ‘चिसो मान्छे’ जस्ता आर्ट सिनेमामा पनि अभिनय गरेकी छन् ।