माओवादी र एकीकृत समाजवादीलाई सकस: एमसीसी रोज्ने कि गठबन्धन छोड्ने ?

अमेरिकी सहायता परियोजना मिलेनियम च्यालेञ्ज कर्पोरेशन (एमसीसी ) कम्प्याक्टले सत्ता गठबन्धन धर्मराउने स्थितिमा पुगेकाे छ । प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले एमसीसी परियाजनासम्बन्धी सम्झौता संसदमा टेबुल गर्ने अडान लिएपछि सत्ता गठबन्धनमा रहेका माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादी अप्ठ्यारोमा परेका छन् ।

माओवादी केन्द्र र एकीकृत समाजवादीका लागि एमसीसी रोज्ने कि गठबन्धन छोड्ने भन्ने परिस्थिति पैदा भएको विश्लेषण हुन थालेको छ । एकीकृत समाजवादीका उपमहासचिव जगन्नाथ खतिवडा गठबन्धन र एमसीसी सौदाबाजीको परिस्थिति पैदा गर्न खोजिएको स्वीकार्छन् ।

निरन्तर अमेरिकी दबाब र प्रधानमन्त्री देउवा जसरी पनि टेबुल गर्ने मनसायमा रहेकाले गठबन्धन छोड्ने वा एमसीसी रोज्ने भन्ने परिस्थिति देखिन थालेको बताउँदै उनले आफ्नाे पार्टी गठबन्धन छोड्न तयार हुने दाबी गर्छन् । खतिवडाले शिलापत्रसँग भने, ‘अहिले प्रधानमन्त्रीले अनौपचारिक रूपमा गठबन्धन र एमसीसीमा सौदाबाजी गर्न खोजेको देखिन्छ । त्यसमा एकीकृत समाजवादी प्रस्ट छ । हामी गठबन्धन छोड्न तयार छौँ । तर, एमसीसी संशोधनबिना अनुमोदन गर्न हुँदैन भन्नेमा दृढ छौँ ।’

अमेरिकी सहायक विदेशमन्त्री डोनाल्ड लुले टेलिफोन गर्नुअघि कांग्रेस नेता शेखर कोइराला र अमरेशकुमार सिंह खुमालटारस्थित माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड निवासमा पुगेका थिए । तीन नेताबीचको भेटमा पनि प्रचण्डले एमसीसी संशोधनबिना संसदमा लैजान नसकिने अडान राखेका थिए ।

माओवादी केन्द्रमा नेताहरूको दबाबले प्रचण्ड एमसीसीको पक्षमा उभिनसक्ने स्थितिमा देखिएका छैनन् । पुसमा भएको आठाैँ महाधिवेशनमा माओवादीले संशोधनबिना एमसीसी अनुमोदन गर्न नसकिने निर्णय लिएको मात्रै छैन, प्रचण्डले कार्यकर्तालाई त्यसरी नै प्रशिक्षित गरेका छन् ।

यहीबीचमा १३ असोज ०७८ मा अमेरिकालाई प्रधानमन्त्री देउवासँग मिलेर पठाएको पत्र सार्वजनिक भएपछि प्रचण्डको दोहोरो चरित्र पर्दाफास मात्र भएको छैन, गैरजिम्मेवार कूटनीतिक अभ्यास उदाङ्गाे हुन पुगेकाे छ । एमसीसी पास गर्न आफूमाथि नैतिक दबाब सिर्जना गर्न अमेरिका पठाइएको पत्र सार्वजनिक भएको बुझाइ प्रचण्डकाे छ ।

एकातिर दबाब दिन अमेरिकी पत्र सार्वजनिक हुने अर्कातिर पार्टीभित्रैबाट पनि दबाब बढेका कारण प्रचण्ड थप अलमलमा परेका छन् । एकीकृत समाजवादीका एक नेताको भनाइमा जुन दिन अमेरिकी पत्र सार्वजनिक भयो, त्यसलगत्तै एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधव नेपाल र नेता झलनाथ खनालले पनि प्रचण्डमाथि आक्रोश पोखेका थिए । गठबन्धनभित्र अविश्वास पैदा हुने र बाहिरी अडानभन्दा भिन्न पत्र लेखेकोप्रति नेपाल र खनालको आक्रोश पोखिएको थियो ।

त्यसैले अहिले प्रचण्ड एमसीसी रोज्ने कि गठबन्धन छोड्ने भन्ने अलमलमा रहेको देखिन्छ । माओवादीका एक नेताले शिलापत्रसँगको कुराकानीमा प्रचण्ड खासमा एमाले अध्यक्ष केपी ओलीलाई मनाएर एमसीसीको पक्षमा खुल्न खोजेको हो कि झैँ पनि देखिन थालेको बताए । ती नेता २८ माघको केन्द्रीय समिति बैठक अनिश्चितकालका लागि स्थगित गर्नुमा पनि यही कारण रहेको ठान्छन् ।

ती नेताले शिलापत्रसँग भने, ‘ओलीले निर्णय लिए भने आफूलाई सजिलो हुने थियो भन्ने मनसायमा प्रचण्ड देखिएका छन्, त्यसैले एमसीसीको विपक्षमा केन्द्रीय कमिटीले निर्णय लिन्छ कि भन्ने डरले पनि बैठक सारेको बुझिन्छ ।’ एकीकृत समाजवादी गठबन्धन छोड्न तयार देखिएको बेला प्रचण्डकै कारण भने माओवादी भने अस्पष्ट देखिएको छ ।

माओवादी केन्द्रका अधिकांश नेता भने गठबन्धन छोड्न तयार हुनुपर्ने तर्क गरिरहेका छन् । नेता नारायणकाजी श्रेष्ठ, देव गुरुङ, कृष्णबहादुर महरासहित दर्जनौँ नेताहरू एमसीसीको पक्षमा उभिन नहुने अडानमा छन् । देउवा भने निरन्तर प्रचण्डमाथि दबाब सिर्जना गरिरहेका छन् ।

माओवादी केन्द्रका प्रमुख सचेतक देव गुरुङ एमसीसीका अगाडि गठबन्धन गौण बनेको बताउँछन् । ‘राष्ट्रिय स्वाधिनताको मुद्दामा गठबन्धनका नाममा हामी झुक्दैनौं,’ शिलापत्रसँग उनले भने, ‘बरु गठबन्धन छोड्न तयार छौँ । एमसीसी बिना संशोधन अघि बढाउने कुरामा राजी हुँदैनौं ।’

एकीकृत समाजवादीका एक नेता देउवाले प्रचण्डलाई एमसीसी अनुमोदन गर्न सहयोग गरेमा गठबन्धनमा ४० प्रतिशतको हैसियत दिन तयार रहेको भनेर फकाइरहेकाे सुनिन थालेकोसम्म बताउँछन् ।

त्यसो त, कांग्रेसले प्रचण्डमाथि दबाब दिन सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाको भूमिकामाथि प्रश्न उठाउन थालेको छ । बिहीबार केन्द्रीय कार्यसमितिको बैठकमा पनि सभामुख सापकोटाको भूमिकामाथि प्रश्न उठाइएको थियो । यहीबीचमा एमाले भने गठबन्धन फुटाउने प्रयासमा लागेका छन् । त्यसका लागि हरसम्भव प्रयासमा रहेका अध्यक्ष केपी ओली पनि सभामुखमाथि आक्रोश पोखिरहेका छन् र गठबन्धनको साझा धारणा सार्वजनिक गर्न बताइरहेका छन् ।

यद्यपि कांग्रेस नेताहरूलाई ओलीले सन्देश पनि पठाइरहेका छन् कि एमसीसी टेबुल भए एमालेले ह्वीप जारी नगर्ने तर अधिकांश सांसदले एमसीसीको पक्षमा मतदान गर्नेछन् । त्यसमा ओलीको शर्त गठबन्धन फुट्नुपर्ने छ । पछिल्ला दिनमा भने देउवा गठबन्धन फुटाएर एमसीसी संसदमा लैजान तयार हुने देखिएपछि एमालेबाट पूर्णरूपमा सहयोग भइहाल्ने कुरामा भने विश्वस्त भइसकेको देखिँदैन ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, माघ २८, २०७८ १२:३७