यातायात व्यवसायीका दुःख : राहत पाइयो, यात्रु पाइएन

तस्वीरः सुशील श्रेष्ठ

A+ A A-

दसैं नजिकिएका बेला सामान्य अवस्थामा यतिबेला घर जाने यात्रुको भीड लाग्नुपर्ने हो । दसैंका लागि अग्रिम टिकट बुकिङ गराउनेहरूकाे भीड थामिनसक्नु हुन्थ्यो । तर यसवर्ष अवस्था त्यसको ठीक विपरित छ ।

दसैं नजिकिएपनि सर्वसाधारणहरू घर फर्किने हतारोमा छैनन् । घर जाने हतारोमा नहुनुका पछि काेरोना भाइरसको महामारी र त्यसबाट सिर्जित आर्थिक समस्या मुख्य हुन् । कोरोना भाइरसको महामारीका कारण गत ११ चैतदेखि लकडाउन भएपछि धेरैले आफ्नो रोजगारी गुमाएका छन् र बिहान बेलुका हात जाेर्न समेत कठिन अवस्थाकाे सामना गर्नुपरेको छ ।

यस्तो अवस्थामा चाडबाड मान्नु र बालबच्चाको एकसरो कपडा फेर्न तथा पहिलेजस्तो गाडी चढेर गाउँ फर्किने रहर रहरमै सीमित राख्नुपरेको छ ।

त्यसमाथि पनि सरकारले यातायात व्यवसायीलाई मार परेको भन्दै सार्वजिनक सवारी साधनमा ५० प्रतिशत भाडा बढाउन पाउने व्यवस्था गरेकाे छ । यसकाे मार पनि सर्वसाधरण यात्रुलाई परेको छ । उनीहरू आर्थिक संकट झेलिरहेका बेला उनीहरू बढेको भाडा तिरेर घर जान सक्ने अवस्थामा छैनन् ।

अर्कोतिर गत ११ चैतमा लकडाउन भएपछि हजाराैंले उपत्यका त्यसबेला नै छाडिसकेका छन् । दसैंमा मात्रै घर जाने यात्रु चैतमा नै गएर नफर्किनाले पनि यसपटक दसैंकाे मुखमा यात्रुकाे भीड देखिदैन । लकडाउनको समयमा काठमाडाैंमा बसेकामध्ये धेरै सर्वसाधारण जीवन चलाउन नै समस्या भएपछि कतिपय लकडाउन खुकुलो भएको बेला त कतिपय हिँडेरै गाउँ फर्किएका थिए ।

लकडाउनको समयमा सामान्य आम्दानी गरिरहेका र घर जान सक्ने अवस्थामा रहेका यात्रुहरू काममा नै छन् । यात्रुहरूका जस्तै यातायात व्यवसायीका पनि आफ्नै समस्या छन् । चैतदेखिको लकडाउनका कारण सवारी साधन सञ्चालन हुन नसक्दा व्यवसायीले ठूलाे घाटा व्येहोर्नुपरेको छ । यातायात व्यवसायीले सबैभन्दा बढी कमाउने चाडबाडको समयमा समेत यात्रुहरू नआउँदा दसैंका लागि अग्रिम टिकट बिक्रीमा व्यस्त हुने यातायातका काउन्टरहरू प्रायः सुनसान देखिन्छन् ।

अर्कोतिर सरकारले ५० प्रतिशत यात्रु राखेर सवारी साधन चलाउने गरी ५० प्रतिशत भाडा बढाउन छुट दिएको छ । जसका कारण सर्वसाधारणका लागि गाडीको भाडा र हवाइ भाडामा त्यतिधेरै फरक छैन ।

हवाइ भाडा नबढेका कारण सर्वसाधारण गाडीमा लामाे र झन्झटिलो यात्रामा तिर्नुपर्नेभन्दा थोरै बढी रकम तिर्दा सहज रूपमा गन्तव्यमा पुगिने भएकाले त्यतातर्फ आकर्षित भएपछि सार्वजिनक गाडीमा यात्रुकाे अभाव कायमै छ । बसमा आवश्यक यात्रु समेत नपाउँदा बाटोमा विभिन्न स्थानमा यात्रु चढाउने र ओराल्ने गरिरहेका छन् ।

लामो समय बन्द भएर सार्वजनिक सवारी साधन चलाउन अनुमति पाएको १५ दिन बितिसक्दा पनि यातायात व्यवसायीले ३० प्रतिशत पनि यात्रु पाउन सकेका छैनन् ।

कोटेश्वरमा लामो तथा छोटो दूरीका सवारी साधनको टिकट बेच्दै आएका न्यूगंगा ट्राभल्सका शिव लामिछाने १५ दिनमा सय जनाको हाराहारीमा मात्रै यात्रुले टिकट काटेको बताउँछन् ।

यता, काठमाडौं-कैलाली रात्रिबस चलाउने राजु बोहोरा एक पटकमा १० देखि १५ जना मात्रै यात्रुलाई बोकेर हिड्नुपर्ने अवस्था रहेको बताउँछन् ।

सार्वजनिक सवारी साधनमा लामो दूरीको यात्रा गर्दा २ हजार देखि ३५ सयसम्म भाडा तिर्नुपर्ने भएपछि अधिकांश यात्रुले विमानबाटै यात्रा गर्दै आएका छन् ।

नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासंघका सचिव सरोज सिटौला यात्रु अभाव हुँदा खुलेका गाडी फेरि थन्क्याउनुपर्ने अवस्था आएको बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘हामीलाई चाहिँ सरकारले थोरै यात्रु बोक बरु भाडा बढाउ भन्यो । हामीले त्यसै गर्‍यौँ । तर, हवाई प्रदायकलाई भने शतप्रतिशत यात्रु बोक्न छुट दिएपछि हवाईको भन्दा यातायातको भाडा महँगियो । अब प्लेन चढ्न छोडेर सार्वजनिक यातायातमा कसले यात्रा गर्छन् ?’

सिटौला यात्रु नआउँदा रित्ता गाडी भए पनि सञ्चालन गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको बताउँछन् । लामो समयपछि सञ्चालनमा आएका लामो दुरीका सवारी साधन अहिले पनि रित्तै गुड्ने गरेका छन् । तर हवाई क्षेत्रमा भने भाडादर पुरानै रहेको र गाडीकाे भाडा बढेका कारण हवाइ यात्रा गर्ने यात्रुको संख्या थपिएपछि यात्रुको भिड थेग्न हम्मेहम्मे पर्न थालेको छ ।

राष्ट्रिय ध्वजाबाहक नेपाल वायुसेवा निगमसहित सबैजसो एयरलाइन्समा यात्रुकाे चाप बढेको छ । उडानमा क्षेत्रमा दसैंको चमक बढिरहँदा सडक यातायात क्षेत्र भने सुनसान देखिन्छ ।

सरकारले सार्वजनिक सवारी साधन सञ्चालनपछि काेरोना भाइरस संक्रमणको जोखिम बढ्ने भएका कारण यात्रुका लागि खाना खान समेत निश्चित स्थान र समय निर्धारण गरेको छ । तर, लामो दुरी यात्रा गर्ने पर्याप्त यात्रु नहुँदा सार्वजनिक यातायातले बिच बाटोबाट स्थानीय यात्रु पनि ओसार्ने गरेका छन् । जसले कोरोना भाइरस संक्रमणको त्रास झनै बढ्ने खतरा छ ।

काठमा–महेन्द्रनगर गाडी चलाउदै आएका एक चालक लामो दुरी यात्रा गर्ने यात्रु नभेटेपछि बिच बाटोमा स्थानीय यात्रु भर्नुपर्ने बाध्यता रहेको बताउँछन् ।

व्यवसायी र यात्रु दुवै मारमा

लामो समयको बन्दाबन्दीले आयस्रोत ठप्प हुँदा दसैं मनाउन गाउँ जाने सर्वसाधरण अहिले आर्थिक संकट व्यवस्थापनमा भएको कठिनाइका कारण गाउँ गएका छैनन । मध्यम वर्गीय सर्वसाधारण गाडीको भाडा र प्लेन भाडामा धेरै अन्तर नदेखिएपछि प्लेनबाट घर फर्किएरहेका छन् ।

ती बाहेका लामो समयदेखि आयस्रोत बन्द भएर बसेका अधिकांश सर्वसाधारण घर फर्किन चाहे पनि यातायातको भाडा दोब्बरले वृद्धि हुँदा भाडा तिरेर घर फर्किन सक्ने अवस्थामा छैनन् ।

काठमाडाैंको टुडिखेलमा दाताले दिएको खाना खाएर सडकपेटिमा सुत्ने सर्वसाधारणहरु धेरै छन् । जो गाउँ फर्किने समेत पैसा नहुँदा अलपत्र अवस्थामा सडकमै दिन बिताइरहेका छन् । त्यस्ता सर्वसाधारणलाई गाडीको भाडा महंगिदा यात्रा गर्न सकस छ । जसले गर्दा लामो दुरीका यात्रा गर्ने सार्वजनिक सवारी साधनमा यात्रु कम हुदै गएका हुन् ।

यातायात व्यवस्था विभागका महानिर्देशक गोगन हमाल भने भाडादर महंगो भएकै कारण यात्रु कम भएको मान्न तयार छैनन् । उनी भन्छन्, ‘अधिकांश यात्रु कोरोना संक्रमणको डरले गाउँ फर्किसकेका छन् । झण्डै ५० प्रतिशत सर्वसाधारण काठमाडौंबाट बाहिरिसकेको अवस्थामा यात्रु घट्नु सामान्य कुरा हो ।’

विभाग दसैंका लागि काठमाडौंबाट बाहिरिने सर्वसाधरण संक्रमणको जोखिमले यस अघि नै बाहिरिसक्दा यात्रु कम भएको बताउँछ । उनले अहिले भाडा महंगो भयो भनेर घर जान नसक्ने सर्वसाधारण मजदुरी गर्न संकटकैबीच उपत्यका आएका कारण फर्किन नसकेको भएपनि त्यो संख्या निकै न्युन भएको बताउँछन् ।

‘यसले मात्र यात्रु घटेको भनेर भन्न मिल्दैन,' उनी भन्छन्, 'हामीले एक महिनाअघिदेखि टिकट खुलाउथ्याैं । तैपनी टिकट नपाउने अवस्था थियो । यो अवस्था कोरोना संक्रमण सुरू हुने समयमा नै देखियो । सबै दशैँमा जसरी नै गाउँ फर्किए । अनि यात्रु त घट्ने भइहाल्यो ।’

सरोकारवालाले यात्रु घटेको विषयलाई सामान्य रुपमा लिए पनि सरकारले व्यवसायीलाई राहत दिन भन्दै भाडा बढाउँदा त्यसको मारमा सर्वसाधरण यात्रु परेका छन् ।

सर्वसाधारण बढेको भाडा तिरेर घर फर्किन नसक्दा राहत पाएका यातायात व्यवसायीहरु पनि खुसी हुन सकेका छैनन् । व्यवसायीलाई राहत दिन भन्दै सरकारले भाडा बढाउन दिएको स्वीकृतिको मारमा सबैभन्दा बढी व्यवसायी र यात्रु नै परेका छन् ।

प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असोज १६, २०७७ १७:०५