तारेभिर यात्रामा सगरमाथा आधार शिविरको सपना

A+ A A-

'कता हो एकाबिहानै ?' एक्लै बाहिर हिँड्न खोज्दा असन्तुष्ट हुने आवाजहरू जस्तै ‘घररर’ आवाजमा झर्किंदै सोध्छ गाडीले ।

बदलामा मैले उसको खुइलिएको निधार र गालातिर मुसार्दै धुलो झारिदिन्छु । धुलो उसको अन्तरकुन्तरमा पनि छ, त्यसै छोडिदिन्छु । सबै पाटो सफा गर्न त समय नै चाहिन्छ ! मेरो मनलाई चाहिँ सुन्दर अवसरको समयले सुकिलो पारिरहेको छ ।

'छोडिदे यी सधैँ गर्ने काम ! आज तँ फरक पखेटा हाल् न !' आँगनमा नाचिरहेकी चिसो बिहानीले साउती गर्छे मलाई ।

मनभरि फुरफुरिएको खुसीको रङ ओठमा मुसुक्क उदाएको अनुभूति गर्छु । पूर्वतिर लालिमा चढ्दै छ । पर्खालको आडमा उभिएका धुपीका बोटहरू धुलाम्मे अनुहारबाटै बाइबाइ भन्न आतुर छन् ।

टिनिनिनी... घण्टीको आवाज । सायद छिमेकीहरू देउतालाई ब्युँझाउँदै छन् । आफूलाई चाहिँ आफ्नै योजनाको चटारो छ । अनि त उत्साही छन् गोडाहरू बरफझैँ जमेको आँगनलाई चरप्पै कुचेर अघि बढ्न । ढोका बन्द गरिदिने समिरको हात उठेको देखेपछि रोकिन्नँ म । मात्र हात हल्लाउँछु गेटतिर टाउको मोडेर ।

घरबाट गाडी निकाल्दै गर्दा मन त्यसैत्यसै उडेको छ ! आज म सबै कामबाट मुक्त छु, आफ्नै लागि मात्र हो आजको दिन, मैले कुनै जिम्मेवारीमा बाँधिएर बस्नु पनि छैन... । आमा, पत्नी, शिक्षक, शोधार्थी, पाठक..., यी सबै रूपलाई कोठाभित्रै थुनेर निस्किएकी छु । म एक्लै, मात्र म, आफूले चाहेको आजको म । यात्रु म । तारेभिरमा उड्ने म । मन एकदम उज्यालो र हलुङ्गो छ । माघे ठिहीमा जम्दै बसेको बिहानलाई गाडीको झ्यालबाट सुसेलिदिन्छु । सडक किनारतिर दुबोमा जमेको शीत पग्लिनलाई घामको किरण कुरिरहेको छ तर मलाई केही कुर्नु छैन ।

‘तिमी तारेभिर म त लहरा’, यो गीत मनमा आएर पनि मुखले अर्कैअर्कै कुरा बोल्न खोजिरहेको छ । हामी सगरमाथा आधार शिविर (ईबीसी) र कालापत्थर जाने महिला टोलीको पहिलो हाइकिङ हो आज । तारेभिरको यात्राका लागि यसरी आआफ्नो घरको ढोकाबाट स्वतन्त्रताको अनुभूतिमा लहराउने केही महिलाहरू छौँ ।

'तिमी तारेभिर म त स्वतन्त्र
तिमी बसिरनू गुडिरन्छु म त
तिमीलाई नै चिन्न डुलिबस्छु म त !'

श्रवण मुकारुङ महिला भएको भए यसरी लेख्थे कि ? महिलाको आश्रित रूप कति चित्रण गर्ने हो र अब हामीले ? मन समालोचकीय गन्थन गर्न थाल्छ । यात्रामा आफू मात्र निस्केँ भनेको त मेरो आलोचक रूप पनि पो सँगै आएछ त । मैले उसलाई चुप लगाउँछु ।

जानकारी नै नभएको बाटो निस्किन थाल्दा अलि तनावमा पाउँथेँ आफूलाई । तर, आज कत्ति पनि त्यस्तो छैन मन । एउटा फरक अनुभूतिले उठेको छ यात्रा । ठीक ८ बजे जगडोल भञ्ज्याङको जनजागृति स्कुलमा भेटिने ईबीसी पार्टिसिपेन्ट्सको सहमतिअनुसार हात्तीवन, सात दोबाटोहुँदै रिङरोडबाट हुइँकिएको छ मेरो ड्राइभिङ । साथीसँग साढे ७ मा चाबहिल चुच्चेपाटीमा भेट्ने र सँगै जाने सल्लाहले पनि मन आतुर छ ।

दैनिक व्यस्ततालाई नब्युँझाई चुपचाप छ सडक । उसो त भर्खरभर्खर सामान्य हुन थालेको पछिल्लो लकडाउनपछिको सामाजिक जीवन ओमिक्रोनको धङधङीमा अलमलिएकै पनि छ । सधैँको एकोहोरो दैनिकीबाट केही फरक बाँच्न खोज्दै गरेको रिङरोड आँखा मिच्दै चकित छ मेरो यात्रामा ! सधैँ कामको तनावमा गुड्ने यसको मन आज कसरी आफ्नै लागि उडिरहेको छ ? ऊ मलाई अगाडि पनि पछाडि पनि सिङ्गोपनमा औत्सुक्यसँगै साथ दिइरहेको छ । सडकका दायाँबायाँ कानझैँ ठाडिएका भवन पनि चनाखो देखिन्छन् ।

दिउँसो हजारौँ गाडीको यात्रामा बाँडिने रिङरोड एकाबिहानै शुद्ध आफ्नो रूपमा देखिएको छ .

'आफ्नो जीवन, आफ्नो यात्रा ! आफ्नो स्वतन्त्रतामा हिँड्ने दिन आएकोमा बधाई !' रिङरोड आत्मीय मित्रसरी शुभकामना दिँदै छ ।

मेरो मुस्कानमय धन्यवाद तरङ्गित हुँदै आफ्नै आँखाको एकोहोरो हेराइमा केन्द्रित हुँदै गाडीको स्पिडमा बदलिएको छ । उही बाटो र दृश्यहरू पनि फरक छन् आज ! सायद वस्तु र समयलाई हेर्ने दृष्टिकोण मनको स्थितिले तय गर्ने रहेछ । रिङरोडको बाटोमा एक्लै हिँड्दा यति रमाइलो मलाई पहिलोपटक लागेको छ । तनावहीन समय सुखद दिनको प्रतिबिम्ब हो भन्ने अनुभूतिमा उदाएको छ मेरा लागि आजको दिनको सूर्य ।

उदयको साथ मीठो भोरभन्दा पहिले । म हिँड्छु भन्ने आत्मप्रतिज्ञाले पनि यो दिनको बिहानलाई यति मीठो बनाइरहेको छ । खासै जानकारी नभएको बाटो र ठाउँतिर जान बीचैमा भेटिने साथीको साथ पनि उस्तै रोमाञ्चक हुने रहेछ । प्रभालाई पासाङ ल्हामु पार्कमा उस्तै दृढताका साथ उभिएको पाएपछि मेरो मन झन् उत्साहित हुन्छ ।

उचाइमा पुगेपछि तल हेर्नुको मजा नै अर्कै । ओहो, माथिमाथि जाँदा देखिएको काठमाडौं शहर । काँठलाई घँचेट्दैघँचेट्दै शहर गाउँगाउँमा पस्न थालेको कुरा त माथि गएर पो प्रस्ट हुने रहेछ । बस्तीले हरियाली मिच्दैमिच्दै सिमेन्टेड जंगल उमार्दै रहेछन् ।

गुडाइको फरक मोड र दृश्य चुच्चेपाटीमा थियो कि मनमा, खुट्याउन गाह्रोगाह्रो हुन्छ । २०५० सालतिर बेहुली हुँदै गृहस्थीको यात्रामा यही बाटोमा गुडेको मनमा आज त्यो सम्झना दोहोरिए पनि अनुभूति फरक छ । समयले तीन दशक नाघ्दा यात्राले निकै घुम्ती पार गरेछ । त्यति बेलाकी मलाई आजकी ममा बदल्न समयले धेरै लगानी गरेको छ । एउटा मान्छे बन्न कति लगानी लाग्छ परिवार, समाज र राष्ट्रको अनि स्वयम् व्यक्तिको ? यात्राका अनेक मोडले दिएको शिक्षा कति महत्त्वपूर्ण हुन्छ जीवनमा ? यसैले त यात्रामा छौँ हामी । साथीलाई गाडीमा हालेर गुड्दै गर्दा मेरो मन विगततिरै रुमल्लिइरहेको पाउँछु । मैले मनलाई सम्हालेर पानी ट्याङ्कीतिर सोझ्याउँछु गाडीको स्टेरिङसँगै । बाहिरको चिसो मौसमबाट आएकी साथीलाई गाडीको तातोले स्वागत गरेको छ ।

बाटो कतै नफाटिने भए सोझो र अलमलरहित हुने होला । तर, यस्तो यात्रामा रोमाञ्चकता पनि त हुँदैन । जिन्दगीका अनेक आयामझैँ किरमिरिएका बाटोका धर्काले कहिले कता त कहिले कता जा भनिरहेछन् । कतै गलत गन्तव्यमा डोरिने त होइनौँ ? तर, गुगल म्यापले गरेको निर्देशन सजिलो र विश्वस्त छ । त्यसलाई अझ विश्वस्त पार्ने त स्थानीय व्यक्ति नै छन् । एक/दुई ठाउँ सोध्दै बाटाका खाल्डाखुल्डीबाट बच्दै गुडिरहन्छौँ हामी ।

दूध र तरकारीको पसल थापेर जीवनको दैनिक व्यापारमा उठ्दै छ आरुबारी । ‘रमेश विकल प्रतिष्ठान’ देखेर मन यसैयसै पुलकित हुन्छ । विकलका सम्झनामा ‘सात सूर्य एक फन्को’ लाउँदै ‘नीलगिरिको छायामा’ आशीर्वाद लिएको कल्पना गर्दै अविरल बगिरहने इन्द्रावतीझैँ गुडिरहन्छौँ हामी । स्थानीयको सूचनाले बाटो सोझिएको छ । साथी शान्तिको घर पनि त यतै हो ! मनमनै कुनै दिन फेरि यहाँ आउने वाचा गर्छु म ।

दायाँबायाँ चिरिएका धेरै बाटाहरू छोड्दैछोड्दै सिधै पूर्वतिर हानिन्छौँ जताबाट चम्किलो सूर्य हाम्रा नजरलाई चुम्न आइरहेको छ । यस्तो बेला आँखालाई बाटो ठम्याउन कति असजिलो ! जति अप्ठेरो उति रोमाञ्चक हुन्छ आफ्नो स्वतन्त्रताले रोजेको यात्रा ! यो कुरा अझ बढी हाम्रो अगाडि बाइकमा गुडिरहेका प्रेमिल जोडीलाई थाहा हुँदो हो ।

शहीद स्मारक पार्कबाट अझै अगाडि बढ्ने निर्देशन बस्तीवासीले नै दिएपछि गुड्ने यात्राको टुङ्गो नजिकै आएजस्तो लाग्छ हामीलाई । वाफमा उडिरहेको चिया पसल र बस्तीका विविधताले गाउँ र शहर के भनौँ भन्ने अलमल अड्किन्छ मनमा । सभ्यताको नयाँ मुहारमा मुस्कुराउँदै छ गोकर्णको बस्ती ! बागमती, चन्द्रमती र सूर्यमतीको त्रिवेणी सङ्गम नजिक रहेको गोकर्ण वनको सुरम्य वातावरणको आशीर्वाद छ गोकर्णको बस्तीलाई ।

ग्राम र नगरको पूर्ण भेद नछुट्टिएको यस बस्तीलाई रेमन्ड विलियम्सले के लेख्दा हुन् ? उनको 'कन्ट्री एन्ड द सिटी' पुस्तकले गाउँ र शहरमा महाविरोधी सम्बन्ध देखेको छ । गोकर्णमा गाउँ र शहरको पार्थक्य र तिनमा पाइने फरकफरक अनुभूति भेटिएको छ । शान्ति र अबोधताको ग्राम्य जीवनमा ज्ञान र सञ्चारको ज्योति बनेर पस्तै छ शहर । यति मात्र कहाँ हो र, धुलो, धुवाँ र घरघराहटका अनगिन्ती प्रदूषण पनि बोकेर गुडिरहेको छ बाटो । कतै धुलै उडेको बाटो त कतै फनफन घुमेर लुकामारी परेको बाटो । हामी सोध्दैसोध्दै पुग्छौँ गन्तव्यमा ।

श्री जनजागृति स्कुल । कति सुन्दर नाम । यही स्कुलको परिसरबाट जुरुक्कै उठेको रहेछ हामीले हाइकिङ गर्ने डाँडो । आहा ! भर्खरै पिच भएको कालोपत्रे सडकलाई सपक्कै पटुकी बनाएर बेरेको सल्लैसल्लाको हरियो वनलाई हेर्दै चारैतिर नाच्न थाल्छन् आँखाहरू । पार्किङको एउटा थलो रोजेर मेरी सेतीलाई थान्को लगाउँछु र साँचोको कान निमोठेर चुप लगाउँछु ।

उत्तरमा तारेभिरको प्रारम्भिक यात्राको धुले बाटो ठाडै जंगलतिर पसेको छ । बालुवा, जोरपाटी र कपनको मिलन भएको जगडोल भञ्ज्याङबाट देखिने काठमाडौं शहरका अनेक पाटोलाई तुवाँलोको पातलो पर्दाले अझै ढाकेको छ । हाल बालुवा र जोरपाटीसहित गोकर्णेश्वर– ३ अन्तर्गत पर्ने रहेछ तारेभिर पनि । कपनचाहिँ बूढानीलकण्ठमा रहेछ । अनि त जनजागृति स्कुलको ठेगानामा पनि बूढानीलकण्ठ नै लेखिएको छ ।

पहारिलो घामलाई चुम्दै ८ बजाउनै लागेको समयले हामीलाई चिया खान आमन्त्रण गर्छ । हामीभन्दा अगाडि पुग्नुभएको रहेछ इन्दिरा रोका दिदी । अपरिचितका बीचमा आफैँ परिचय खोज्छौँ र साटासाट गर्छौं । स्कुलको गेटतिर पुगेर फोटो खिच्छौँ ।

हामी पहिलोपल्ट त्यहीँ भेटिने योजनामा थियौँ, जहाँ हामी उभिइरहेका छौँ ।

घरविहीन एक वयस्क असन्तुलित मानसिकतामा चिच्याउँदै यताउता गरिरहेका छन् । पैसाका लागि हात तेर्स्याइरहेका छन् । बीचबीचमा आरती दिदीको फोन बजिरहेको छ । पटकपटक फोन झिक्ने राख्ने सिलसिलामा अचानक उहाँको ब्यागबाट पानीको बोतल खस्छ र प्याट्टै फुट्छ । एक घण्टा बितिसक्दा पनि अरू साथीहरूको अत्तोपत्तो छैन । जो आउँछ, तिनैलाई हाम्रो टिमका होलान् भन्ने अनुमान गरिरहन्छौँ तर कोही हुँदैन हाम्रो । सोच्नेबित्तिकै आफ्नो हुने भए वा सोहीअनुसारको हुने भए त संसार कहाँ पुग्थ्यो नि । आउनेको अत्तोपत्तो छैन, कुरौँ कति, फोन गरौँ कति ? कसैले बाटो बिराएर अन्तै गएको कोही घरबाट हिँड्दै गरेको आदि सूचनाले मन खिन्न बनाउँदै पटकपटक फोन थिचिरहन्छौँ । बाटोमा अपरिचित साथीहरूलाई कुर्नुको सकस पनि गज्जबकै हुने रहेछ ।

यात्रा यात्रा बन्न कुराइ र पर्खाइ पनि त जोडिने रहेछ । अझ समूहको यात्रामा यसको अर्थ बढी नै त हुन्छ । बल्लबल्ल साथीहरू एक ठाउँमा आइपुगेको सूचना त आउँछ तर सबै जना शहीद स्मारक पार्कमा रे । जाने बाटो त यही हो तर हामी पुनः फर्किएर उहीँ पुग्छौँ ।

शहीद स्मारक पार्कबाटै सुरु भएको ट्रेकिङ पुनः जनजागृति स्कुलनजिक पुगेर तारेभिरको बाटो तताउँछ । दायाँबायाँ पटुकाझैँ बाँधिएको पिच सडकबाट होइन रहेछ, ठाडै ठडिएको गोरेटो रहेछ हामीले हिँड्ने । कासाङ, मिङ्मा, श्रद्धालगायतका गाइडको अगुवाइमा हामी २० जना महिलाको टोली अगाडि बढ्छ ।

सिधै उक्लेको कच्ची बाटो र सल्लाका रुखका फेदफेदमा बेरिएको बाटोले हाम्रा पाइलालाई आमन्त्रण गरिरहेको छ । साथीहरूमा ईबीसी र कालापत्थर चढ्ने उत्साहको प्रारम्भिक खुड्‌किलो सुरु भएकोमा गफका पाइन चढ्न थालेका छन् । सपनामा पनि नसोचेको ईबीसी र कालापत्थरको यात्रा कस्तो हुने होला ? के म सक्छु ? कसरी हिँड्न सकिन्छ त्यो उकालो, चिसो र हिउँको बाटो ? हिमाल आरोहण गर्नुजस्तो त होला ? ओहो, मनले केके सोचिरहेको हुन्छ । सायद साथीहरूको मनमा पनि यही जिज्ञासा हुँदो हो । त्यसैले त यसैका विषयमा केन्द्रित हुन्छन् हाम्रा कुराकानी । आजको यात्रा कति पर छ वा कति हिँडिन्छ भन्नेमा खासै कसैको ध्यान छैन । सायद कतिले यताको यात्रा गरिसक्नुभएको पनि हुँदो हो । मेरा लागि चाहिँ पहिलो नै हो ।

मिङ्मा डेभिड शेर्पाले हामीलाई शान्त तरिकाले हेरिरहेका थिए । सुनिरहेका थिए र हामीसँग गफिइरहेका थिए । छ महिनामा १४ वटा सर्वोच्च शिखर आरोहण गर्ने नेपाली टोलीका चर्चित युवामध्येका एक रहेछन् मिङ्मा । निम्स वा निर्मल पुर्जाका विषयमा कुरा गरिरहेका थिए । म अनभिज्ञ थिएँ । इलाइट समूहका कुरा पनि थिए, म यसमा पनि अनभिज्ञ नै थिएँ । मिङ्मा डेभिड यीसँगै जोडिएका र हाम्रो ईबीसी यात्रालाई सफल बनाउन लागिपरेका गाइडका नेता रहेछन् । साथमा महिला गाइडहरू पनि रहेछन् । कुरा सुन्दै जाँदा त 'नसकिने केही रहेनछ बा !' जस्तो लाग्छ मलाई ।

यो पहिलो हाइकिङमा हाम्रा गाइडहरूले हामीलाई जाँचिरहेका रहेछन् । कसको हिँड्ने गति कस्तो छ भनेर हेरिरहेका पनि रहेछन् । को कति हिँड्न सक्छ ? हिँड्न कमजोरलाई कसरी उत्साहित गर्नुपर्छ आदि पनि सोच्दै र प्रयोग गर्दै हामीसँग पाइला चालिरहेका छन् उनीहरू पनि ।

सल्लाको वन पाँचरङे लुङ्दरले पर्वमय बनेको छ । ओहो, कति धेरै लुङ्दर ! यहाँ रूखले पनि नधान्ने लुङ्दर त छैनन् ? कसले लगाउँछ यसरी डाँडैभरि जम्मै रुख छोपिने गरी ध्वजापताका ? बुद्ध धर्म मान्नेहरू यसलाई आफ्नो मनको शान्तिका लागि लगाउने रहेछन् । हिन्दुहरूले तोरण तारेझैँ उनीहरू विभिन्न रङका कपडामा 'ओम् माने पेमे हुम्' मन्त्र लेखिएका लुङ्दरहरू डोरीमा झुण्ड्याएर फहराउने रहेछन् । त्यत्रो ठूलो वनमा जता पनि टाँगिएका लुङ्दरले यात्रीलाई आशीर्वादमय स्वागत गरेको छ । अझ डाँडाको शान्त परिवेशमा मन्त्रको शक्तिले यात्रालाई अझ हौसला थपिदिएको छ । फेरि बेलाबेलामा मनले प्रश्न गरिरहन्छ– जंगलमा हामी पातको मुन्तिर हुनुपर्ने कि लुङ्दरको मुन्तिर ? कतै यी लुङ्दर रुखलाई बोझ त भएका छैनन् ?

एउटा अग्लो सल्लाको रुखले छातीमा साइनबोर्ड टाँसेर ठाँटसँग उभिएको छ– ‘वातावरणको संरक्षण बोलीमा नभएर व्यवहारमा मात्र सम्भव छ । आफ्नो फोहोर आफैँ बोकौँ !’ सूचना चेतनामूलक रहेछ । बाटोमा उति फोहोर त छैन तर कसैले केही फाल्लान् कि भन्ने डरचाहिँ छ । मान्छेको भिड बढ्दो छ । पानीका बोतल, चाउचाउ र चकलेटका प्याकेट फालिने सम्भावना बढ्दो देखिन्छ । तर, ठाउँठाउँमा फोहोर राख्ने ठाउँको पनि व्यवस्था छ ।

‘म मञ्जु टेलर, पत्रकार हुँ’, दुई दशक नाघेको खिरिलो शरीरबाट ओजपूर्ण आवाज घन्किन्छ । कुराकानीमा थाहा पाउँछु– कालापत्थर जाने समूहकी एउटी सदस्य मञ्जु पनि हुन् । घर, अध्ययन र पेसाका विषयमा कुरा साटासाट गर्दै हाम्रा पाइला हिँडिरहन्छन् । अङ्ग्रेजी विषयमा स्नातकोत्तर गर्दै गरेकी उनको रुचि पत्रकारितामा रहेछ । पाइलाहरू त निरन्तर नै थिए उकालो, सम्म अनि ओरालो पनि । ओहो, एउटा खोँचजस्तो ओरालो आयो । बाटो पनि होइन कुलेसो पो जस्तो छ त ! हिँड्ने होइन बगेजस्तो गर्नुपर्ने । बाटोको आकार जस्तो छ खुट्टाका चाप र हिँडाइ पनि उसै गरी बदल्न जरुरी हुने रहेछ ! त्यहीँ खोँचको पल्लोतिर मैले देखेँ, सिधै झरेको भिरालो बाटोमा केटाकेटी साइकल कुदाउँदै छन् ।

‘ऊऊ झर्‍यो तर ड्याम्मै । लडेर के भो र, रमाइलो नै यही ।’ गाइड भाइले थपे, ‘यहाँ माउन्टेन साइकल मात्र होइन मोटरसाइकल पनि गुडाउँछन् ।’ ओहो, म त हेर्दाहेर्दै कायल हुन्छु । उनीहरू यस्तो भिरमा गुडाउँछन् कि उडाउँछन् ? साहसिकतालाई बानी र अभ्यासमा बदल्दै जाँदा त्यो रोमाञ्चक हुने रहेछ । साहसीलाई सलाम !

चढेपछि झर्ने सर्त हो यात्राको । जहाँबाट सुरु भयो फर्केर त्यहीँ पुग्नु रहेछ एकदिने पदयात्राको गन्तव्य । झर्दाको खुट्टा अर्कोअर्को लाग्दै छन् । फिला र पिँडौला काँपेजस्ता, औँलाजति जुत्ताको अगाडि खाँदिन पुगेका । पटकपटक खुट्टालाई फकाउन र औँलालाई मिलाउने ध्याउन्नमा लागिरहन्छ मेरो हिँडाइ ।

उचाइमा पुगेपछि तल हेर्नुको मजा अर्कै । ओहो, माथिमाथि जाँदा देखिएको काठमाडौं शहर । काठमाडौंका काँठलाई घँचेट्दैघँचेट्दै शहर गाउँगाउँमा पस्न थालेको कुरा त माथि गएर पो प्रस्ट हुने रहेछ । दाहिनेतिर बूढानीलकण्ठ, बायाँतिर कपन र जोरपाटी शहरका बस्तीले हरियाली मिच्दैमिच्दै सिमेन्टेड जंगल उमार्दै रहेछन् । बाटो र बस्ती बढ्दै गएको सभ्यता यो युगको नयाँ ठाउँको पहिलो परिचय हो सायद । बाटो र बस्ती बनाउनुको अर्थ माटो भत्काउनु र वरिपरिका बिरुवा मार्नु मात्र हो कि नयाँ बिरुवा रोप्नु र हरियाली बढाउनु पनि हो त ? यसरी हरियाली मासिँदै जाँदा कहाँ रहौँला हामी ? हाम्रो जीवनको स्वरूप के हुने हो ? कोरोना महामारीले थिलथिलो पारेको काठमाडौंको पहेँलो अनुहारमा पोतिएका रङ्गीचङ्गी भवनहरू हेर्दाहेर्दै भद्दाभद्दा लान्छन् । आफैँलाई माया गरेर संरक्षण दिएको यो शहरलाई आफैँले विरूप पार्दै लगेको अनुभूतिले पिरोलिन्छु म । फोटो खिच्नुको मजालाई पनि मनका यस्तै सोचाइले मैलो पारिरहेको हुन्छ ।

'यता फर्किनुस् त, म तपाईँहरूको फोटो खिचिदिन्छु !' एक जना गुरुङ बहिनीले नजिकै आएर मोबाइल माग्छिन् ।

ओहो, कति सुन्दर मुहार, बोली पनि उस्तै ! 'तिमीजस्तै राम्री बनाऊ ल हामीलाई !' मैले पनि आफ्नो भुक्क परेको पेटलाई सप्प पार्दै बोलेँ । उनले सुन्दर ह्याटको तल टिलपिलाएका तेजिला आँखाबाट मेरो मोबाइललाई हेरिन् र खिचिन् । हामी खिचिएछौँ, जस्ता थियौँ त्यो भन्दा सुन्दर देखिएछौँ । आवरणमा देखिएको सुन्दरताले कति लोभ्याएको होला । मनले फेरि तर्क गर्छ । यसो हेर्दा साथीहरू सबै माथि पुगिसकेका रहेछन् । पाइला छिटोछिटो चाल्न थाल्छौँ ।

सम्म परेको ठाउँमा केही सुन्दर टहरा देखिन्छन् । खाने ठाउँ पो आएछ जस्तो लाग्छ तर होइन रहेछ । भिलेज कटेज, तारेभिर रहेछ तर सुनसान छ । खाने ठाउँ त अझ माथि रहेछ । साढे १२ हुनै लाग्दा पनि खाने ठाउँ नआएपछि पेट क्याउँक्याउँ गर्न लागेको छ । धन्न अघि बिहान प्रभाले निमकिन र चिया खान बल गराएर ठीकै गरिछन् भन्ने लाग्छ ।

माथि पुग्नुसँग उचाइका नवीन अनि सुन्दर दृश्यपान गर्नुको लोभ मात्र थिएन, खानाको लोभ पनि उत्तिकै थियो ।

लौ ! चचहुई गर्दै श्रीमान् सपना प्रधान मल्ल पो पिङमा ! म पनि के कम उहाँपछि मजाले मच्चिन्छु पिङमा । क्षितिज छुँलाजस्तो गरी मच्चिँदा भोक पनि पो भागेछ । खेलिरहने मन हुन्छ बाल्यकाल सम्झिँदै तर साथीहरू पालो कुरिरहनुभएको छ । पिङ छोडेर अघि बढ्दा थाहा पाउँछु, बल्ल पो आएछ खाने ठाउँ । भोक मीठो कि भोजन ! छुट्याउन कठिन हुन्छ– प्लेटभरि भात तरकारी, मासु र साग आउँदा । दाल, ढिलो आउँछ । चम्चा पनि पो किन कुर्नु, कपाकप हातैले दन्काउँछु मैले । श्रीमान् सपनाले पनि हातैले खान सुरु गर्नुभएको रहेछ । दुई थाल खाएपछि बल्ल आँखा देखिन्छ त । अनि फुर्छन् कुरा । के गर्ने कसो गर्ने । उत्साह र उमङ्गमा योजनाको फूल फुलाउन मजै हुन्छ नि ।

'लौ, हामीले त यो ईबीसी यात्रालाई सम्झन लायक बनाउने है ! एउटा किताब लेख्दा कसो होला ?' यशोदाजीको प्रस्ताव रमाइलो । हामीले तुरुन्तै सहमति जनाउँछौँ । 'जतिले सक्छौँ, लेखौँ न । लेख्ने बानी भएकाका लागि त नयाँ कुरा भएन !' मैले पनि मनमा प्रतिबद्धताको गाँठो पार्छु । फोटो खिच्नेका अनेक पोज फेरि बन्छन् । यो तस्वीरमैत्री दुनियाँमा कोभन्दा को कम र ?

‘माथि नागी गुम्बा नजाने, अब फर्किने’ गाइडको निर्देशन सबैले पालना गर्दै ब्यागप्याक भिर्छन् । चढेपछि झर्ने सर्त हो यात्राको । जहाँबाट सुरु भयो फर्केर त्यहीँ पुग्नु रहेछ एकदिने पदयात्राको गन्तव्य । झर्दाको खुट्टा अर्कोअर्को लाग्दै छन् । फिला र पिँडौला काँपेजस्ता, औँलाजति जुत्ताको अगाडि खाँदिन पुगेका । पटकपटक खुट्टालाई फकाउन र औँलालाई मिलाउने ध्याउन्नमा लागिरहन्छ मेरो हिँडाइ । तर जाँदा लागेको समयभन्दा फर्किंदा त आधै कम हुने । हामी ओर्लिन्छौँ जताबाट उक्लिएका थियौँ ! अघि साइकल लडेको भिरालो बाटोमा खुट्टा लतार्दै झर्छाैं । झर्नुसँगै उमङ्गको अर्को पाटो पनि उदाउने रहेछ मनमा; यात्रा पूरा गरिँदै छ भन्ने । जगडोल भञ्ज्याङ आइपुग्दा झण्डै ३ बज्न लागेको रहेछ । गाडी त अझ पर पो छ त ! अघि बिहान यहीँ पार्क गरेको गाडी उता लगेर राखियो । फेरि २० मिनेटजतिको यात्रा लम्बियो थाकेको बेला । केही साथीहरू आफ्नो साधनमा हुइँकिँदै गर्दा म अरू साथीहरूसँग शहीद स्मारक पार्कमा डोरिँदै छु ।

हिँडेपछि नपुगिने कहाँ पो छ र ! गाडीमा बसेर साथमा लगेका फलफूल बाँड्दै खान्छौँ । झण्डै ५ घण्टाको हिँडाइले थाकेको शरीर प्रभा, रिनु, आरतीसाथ गाडीमा बसाएर हुइँकिन्छु । आरुबारीको बाटैमा पो भेटिन्छिन् त शान्ति । एमए पढ्दाकी सहपाठी । बिहान मात्र सम्झेको अहिले बाटैमा । गाडी रोक्दानरोक्दै देख्छिन् र एक्साइटेट हुँदै बोलाउँछिन्, 'ओहो, मेरो गाउँमा तिमीहरू ! आऊ न मोमो खान जाम् !' उनका ठूला आँखा र ओजिलो आवाजमा कति प्रिय प्रस्ताव ।

'हामी थाकेका छौँ नि ।' मेरो थकानमिश्रित मुस्कानले बोल्छ । कुनै दिन आउने वाचा कस्दै उनीसँग मुस्किलले छुट्टिन्छौँ ।

आरती र प्रभालाई चाबहिल चोकमा छोडेपछि रिनुसँगै मेरो यात्रा रिङरोडहुँदै हात्तीवन आइपुग्छ । ईबीसी यात्राको पहिलो वार्मअपले उत्साहित छ मन । घामले रनक्क तातेको छ घर । आँगनले बिहानको ठिही पनि बिर्सेको रहेछ । पसिनाले लतपत भएको मेरो ज्यानचाहिँ नुहाउने हतारोमा छ ।

प्रकाशित मिति: शनिबार, पुस २८, २०८० ०९:०५